• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کشف الرموز فی بیان الاعشاب (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



«کشف الرموز فی بیان الاعشاب» تالیف عبدالرزاق بن حمدوش جزایری، از جمله آثار نگاشته شده در بیان خصوصیات گیاهان دارویی، خواص و فوائد آنها و مسائل مرتبط به این مباحث است.



کتاب مشتمل بر یک بخش مقدماتی و بخش اصلی است. در بخش مقدماتی صفات و افعال ادویه و توضیح اصطلاحاتی که در مباحث داروشناسی مطرح می‌شود و نیز اتخاذ ادویه و شیوه برداشت و نگه داری ادویه بیان شده است.
در بخش اصلی کتاب که پیرامون شناخت ادویه است به ترتیب حروف الفبا ۹۶۴ مفرد دارویی معرفی شده است. مؤلف در این بخش ابتدا داروی مورد نظر را ذکر و آنگاه معادل انگلیسی آن را متذکر می‌شود. سپس خصوصیات هر مفرد را بیان و آنگاه طبیعت هر مفرد، افعال و صفات و در پی آن خواص آن را متذکر می‌شود.
مقدار مصرف هر دارو، شیوه مصرف آن، بدل و مضرات و مفاسد احتمالی آن و شیوه اصلاح آن از دیگر اطلاعاتی است که مؤلف در ذیل هر مفرد دارویی ذکر می‌کند.


کتاب کشف الرموز از مختصرترین نگاشته‌ها پیرامون مفردات دوایی در طب سنتی است. مؤلف در عین این که مفردات بسیاری را متذکر می‌شود ولی تنها به نکات سودمند و قابل اعتناء در هر مفرد می‌پردازد نه آنچه در بسیاری از کتاب‌ها آمده است. از سوی دیگر وی از پرداختن به نقل قولها و کنکاش‌های بی مورد پرهیز می‌کند. هر چند گه گاه به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم اقوالی را نقل می‌کند.
[۱] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۲.
[۲] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۳.
[۳] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۴.

امتیاز دیگر این اثر ذکر نام علمی هر مفرد است و این به خواننده کتاب کمک می‌کند تا پیگیر مطالب در منابع امروزین و احیانا مقایسه بین این اثر و آن منابع باشد؛ منابعی همچون تذکره داود انطاکی
[۴] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۲.
[۵] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۵.
[۶] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۰.
، قانون ابن سینا
[۷] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۷.
[۸] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۳۲.
، مفردات ابن بیطار
[۹] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۰.
، کتاب غایة البیان
[۱۰] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۹۱.
از جمله این منابع‌اند؛ که البته در این میان گویا اعتماد مؤلف به کتاب تذکره داود بیش از دیگر منابع بوده، چرا که استنادات او به این اثر بیش از ارجاعات او به دیگر منابع است.
خصوصیت دیگر این اثر نقل روایات در ذیل بعضی از مفردات است.
[۱۱] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۴۳.
[۱۲] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۵۳.
نکته آخر این که هر چند آنچه از عنوان کتاب برمی آید این است که این اثر پیرامون شناخت مفردات گیاهی است، ولی گویا این نامگذاری یا به سبب غالب مطالب آن است که پیرامون گیاهان دارویی است و یا نامگذاری از روی تسامح است، چرا که در این کتاب مفردات حیوانی همانند بط
[۱۳] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۳.
، حمار
[۱۴] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۵۳.
، خنافس
[۱۵] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۰.
، دجاج
[۱۶] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۴.
، ذراریج
[۱۷] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۶.
و مفردات معدنی مانند بسد
[۱۸] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۸.
، بارود
[۱۹] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۰.
، توتیا
[۲۰] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۷.
، تنکار
[۲۱] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۷.
، حدید
[۲۲] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۵۳.
، روسختج
[۲۳] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۸.
، زفت
[۲۴] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۷۲.
، زاج
[۲۵] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۷۲.
، زبرجد
[۲۶] کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۷۴.
به چشم می‌خورد.


کتاب در سال ۱۴۱۸ ق (۱۹۹۷ م) در بیروت و تحت اشراف مکتب البحوث والداراسات چاپ و منتشر شده است. فهرست اجمالی و تفصیلی مطالب نیز در انتهای اثر آمده است.


۱. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۲.
۲. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۳.
۳. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۴.
۴. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۲.
۵. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۵.
۶. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۰.
۷. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۱۷.
۸. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۳۲.
۹. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۰.
۱۰. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۹۱.
۱۱. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۴۳.
۱۲. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۵۳.
۱۳. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۳.
۱۴. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۵۳.
۱۵. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۰.
۱۶. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۴.
۱۷. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۶.
۱۸. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۲۸.
۱۹. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۰.
۲۰. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۷.
۲۱. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۳۷.
۲۲. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۵۳.
۲۳. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۶۸.
۲۴. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۷۲.
۲۵. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۷۲.
۲۶. کشف الرموز فی بیان الاعشاب، عبد الرزاق بن حمدوش، ص۷۴.



نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.



جعبه ابزار