هدایت شاکران (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از هدایت‌یافتگان و سالکان
صراط مستقیم که در
آیات قرآن معرفی شده‌اند، شاکران هستند.
شکرگزاران، رهپويان صراط مستقيم الهى:
«قالَ فَبِما أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقِيمَ • ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَيْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شاكِرِينَ؛
به
دروغ گفت: به سبب آنكه مرا گمراه ساختى، من بر سر راه مستقيم تو، در
کمین آنها مى‌نشينيم. سپس از پيش رو و از پشت سر، و از طرف راست و از طرف چپ آنها، به سراغشان مى روم؛ وبيشتر آنها را شكرگزار نخواهى يافت.»
امام خمینی با استناد به روایتی طریق تحصیل شکر حقیقی را رساندن شکر زبانی به شکر قلبی می‌داند؛ به این معنا که سالک لازم است اذکار و دعاهای خود را به قلب برساند و قلب را متوجه کند تا
عبودیت او به همه قوای ظاهری و باطنی‌اش سرایت کند،
درعین‌حال باید بداند این عبودیت، خود نعمتی از نعمت‌های بزرگی است که از شکر آن عاجز است، بنابراین اگر به این امر علم و
ایمان پیدا کرد، به تقصیر خود در عبودیت معترف خواهد بود.
ایشان یکی از راه‌های تحصیل شکر را تحصیل معرفت نعمت دهنده می‌داند، یعنی بداند تنها مؤثر عالم حق‌تعالی است؛ اما کسی که نعمت‌ها را به ولی‌نعمت آن ارجاع نمی‌دهد و برای غیر خدا تاثیری در عالم می‌بیند، در برابر نعمت‌های الهی کفران کرده است. به اعتقاد ایشان هر یک از نعمت‌های ظاهری و باطنی و علوم و معارف شکر خاص دارند و شکر آنها به تمام زبان‌های ظاهری و باطنی است.
امام خمینی بر این باور است که هر یک از این اعمال قلبی و جوارحی از آثار شکر و معرفت نعمت دهنده است و این آثار در قلب، زبان و افعال، هر یک به‌گونه‌ای بروز می‌یابد. به اعتقاد ایشان آثار شکر در قلب، تعظیم و تحمید و تمجید نعمت دهنده است و سبب می‌شود شخص در آثار و افعال خداوند و خیر و احسان او به بندگان، تفکر کند. اثر شکر در زبان،
تسبیح، تحمید، تهلیل و امر به معروف و نهی‌ازمنکر است و اثر شکر در جوارح، به‌کارگیری اعضا و جوارح در
عبادت خداوند است. در مقابل، کفران نعمت، موجب می‌شود عنایت الهی و نعمت‌های او از انسان برداشته شود.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۴۰۱، برگرفته از مقاله «سالکان صراط مستقیم (شاکران)». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
