نهایة الوصول (سید اشرفی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این کتاب « نهاية الوصول»، شرح فارسى
کفایة الأصول ، اثر
سید حسن سید اشرفی است كه به روش پرسش و پاسخ توسط آقاى سيدحسن سيد اشرفى نوشته شده است.
كتاب مشتمل بر يك مقدمه و پنج مقصد است. ترجمه فارسى به صورت
تحت اللفظی ارائه شده است تا خواننده بتواند معانى الفاظ عربى كتاب را به‌دست آورد.
مطالب مجلدات مختلف كتاب به اختصار عبارتند از:
این بخش از
موضوع علم تا آخر بحث
اجزاء است
مولف در مقدمه كتاب به تبيين امور سيزده‌گانه مى‌پردازد كه به شرح زير است:
۱- موضوع علم اصول آن
مفهوم کلی است كه منطبق بر موضوعات مسائل مختلف علم اصول مى‌باشد به نظر مصنف تعريف مشهور از علم اصول داراى اشكالاتى است.
۲-
وضع عبارت از اختصاص
لفظ به معنا و ارتباط خاص بين لفظ و معنا بوده كه اين ارتباط يا ناشى از تخصيص لفظ به آن معنا و يا ناشى از
کثرت استعمال لفظ در آن معنا مي‌باشد.
۳- استعمال لفظ در
معنای مجازی صحيح بوده و دليل آن طبع و ذوق و پسنديده بودن چنين استعمالى در نزد عرف است.
۴- صحت اطلاق لفظ و اراده معناى غيرموضوعٌ له مانند معناى مجازى به دليل ذوق و
استحسان عرف است و نه وضع واضع.
۵- الفاظ براى مجرد معانى وضع شده‌اند بدون اينكه اراده متكلم دخالت در آن داشته و قيد موضوع باشد.
۶- در جملات و
مرکبات به غير از وضع شخصى و نوعى براى مفردات، وضع جداگانه‌اى براى مجموع
ماده و
هیئت نيست.
۷- علائم حقيقت و مجاز عبارتند از
تبادر،
عدم صحت سلب و
اطراد .
۸- اگر در استعمال لفظى، امر دائر بين اراده معناى حقيقى و يكى از حالات پنجگانه( مجاز،
اشتراک،
تخصیص،
نقل و
اضمار ) باشد بدون شك لفظ بر معناى حقيقى حمل مي‌شود.
۹- به نظر مولف اثبات
حقیقت شرعیه به نحو
تعیینی و
تعیّنی مشكل است.
۱۰- بحث
صحیح و اعم فرع ثبوت حقيقت شرعيه است و در هر يك از الفاظ عبادات و معاملات مى‌تواند مطرح باشد.
۱۱-
اشتراک لفظی تحقق خارجى دارد.
۱۲- استعمال لفظ در بيش از يك معنا امتناع عقلى دارد.
۱۳- در صدق
مشتق بر ذات، وجود ارتباط و
تلبس كافى است و قيام به ذات لازم نيست. مولف در طليعه اين بحث
اوامر ماده ام ر و صيغه آن و مساله اجزاء را مورد بررسى قرار مى دهد.
این بخش نیز از ابتداى
مقدمه واجب تا آخر بحث
نواهی است.
تتمه مباحث مربوط به اوامر عبارتند از: مقدمه واجب،
بحث
ضد، صحيح نبودن صدور امر از آمر عالم به
انتفاء شرط،
متعلّق اوامر و نواهى،
نسخ وجوب، حقيقت
وجوب کفائی ،
واجب موسَّع و
واجب مضیَّق و
امر بعد الامر .
مولف در بحث نواهى نخست
ماده نهی و صيغه آنرا تبيين مى‌كند،
سپس به مساله
اجتماع امر و نهی مى‌پردازد، آنگاه نهى از شى‌ء و اقتضاى فساد را مورد بررسى قرار مى‌دهد. به نظر ايشان نهى در
عبادت مقتضى فساد است ولى در
معاملات چنين اقتضايى وجود ندارد.
این جلد نیز از ابتداى
مفاهیم تا آخر بحث مطلق و مقيد است.
بحث مفاهيم يك بحث صغروى است و مفهوم داشتن در قضيه شرطيه به معناى دلالت آن بر انتفاء جزاء عندالانتفاء است. به نظر نويسنده
وصف ،
لقب و عدد مفهوم ندارند.
مباحث مقصد
عام و خاص عبارتند از: تعريف و
اقسام عام ، مصاديق
الفاظ عام، حجيت عام
تخصیص خورده در باقى افراد،
اجمال مخصص ، جواز و عدم جواز تمسك به عام قبل از
فحص از مخصص،
خطابات شفاهیه، برگشت ضمير به بعضى از افراد عام، حكم استثناى بعد از جملات متعدده، جواز تخصيص عمومات قرآنى با اخبار آحاد، دَوران بين
نسخ و تخصيص.
نويسنده در مقصد مطلق و مقيد، نخست به تعريف مطلق و بررسى الفاظ آن پرداخته و سپس
مقدمات حکمت (مقدمات سه‌گانه)را بيان كرده است. آنگاه درباره احكام
مطلق و
مقید و حمل مطلق بر مقيد بحث كرده و در نهايت پيرامون
مجمل و
مبین سخن گفته است؛ به نظر مصنف مجمل و مبين از صفات نسبى و اضافى هستند كه نسبت به افراد مختلف متفاوت است.
توضيح واژگان و مصادر آراء معين شده و در زيرنويس آورده شده است. متن كتاب اعراب گذارى شده تا
طلاب و
دانشجویان با آسانى بيشتر مطالب و معانى مقصود از تاليف كتاب را دريابند.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
