نماز طواف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کسانی که به
مکه مشرّف می‌شوند،
واجب است پس از هر
طواف‌واجب، دو
رکعت نماز، مثل
نماز صبح به
نیت نماز طواف پشت
مقام ابراهیم به جا آورند. این دو رکعت نماز به نماز طواف معروف است.
نظرات فقهی
امام خمینی درباره نماز طواف در کتاب‌های فتوایی ایشان از جمله
تحریرالوسیله و
مناسک حج بیان شده است.
بعد از
طواف، دو رکعت نماز برای طواف واجب است، و بنابر
احتیاط (واجب) باید بعد از طواف به خواندن نماز شتاب کند. و کیفیت آن مانند نماز صبح است و در هر دو رکعت خواندن هر سوره‌ای غیر از
عزائم (چهار سوره سجده‌دار)
جایز است، و در رکعت اول
سوره توحید و در رکعت دوم
سوره جحد مستحب است، و بلند و آهسته خواندن قرائت جایز است.
کسی‌که برای
عمره تمتع محرم شده است بعد از
سعی «احتیاطاً هفت دور
طواف نساء به‌جا می‌آورد، پس از آن دو رکعت نماز طواف نساء می‌خواند؛ اگر‌چه اقوی آن است که طواف نساء و نماز آن واجب نیست.»
محرم نمودن (به حج بردن) بچه غیر
ممیّز برای ولیّ مستحب است، ... و او را به
وضو و
نماز طواف امر کند، و اگر نتواند ولیّ از طرف او
نماز بخواند، اگر‌چه احتیاط آن است که خود بچه هم صورت وضو و نماز را به‌جا آورد، و احتیاط بیشتر آن است که اگر بچه توانایی به‌جا آوردن وضو نداشت، خود ولیّ او را وضو دهد.
واجب است که نماز طواف نزد
مقام ابراهیم (علیه‌السلام) باشد و احتیاط (واجب) آن است که پشت مقام باشد، و هرچه نزدیک به مقام باشد افضل است، لیکن نه به گونه‌ای که برای مردم مزاحمت ایجاد شود. و اگر به خاطر ازدحام جمعیت ممکن نباشد که در پشت مقام بخواند، در نزد مقام در طرف راست یا چپ آن می‌خواند. و اگر ممکن نباشد که نزد مقام بخواند هر یک از پشت مقام و دو طرف آن را که به مقام نزدیک‌تر است برای خواندن نماز اختیار می‌کند. و اگر هر دو نسبت به مقام مساوی بودند، پشت مقام را انتخاب می‌نماید. و اگر دو طرف نزدیک‌تر از پشت باشند، لیکن همه آن‌ها از اینکه نزد مقام به آن گفته شود خارج باشند بعید نیست که به خواندن نماز در پشت، اکتفا شود، لیکن
احتیاط (مستحب) آن است که نماز دیگری در یکی از دو طرف با مراعات نزدیک‌تر بودن بخواند و احتیاط (مستحب) آن است که در صورت امکان نماز را پشت مقام اعاده کند اگر بعد از خواندن آن تا وقتی که وقت سعی تنگ شود تمکّن پیدا نماید.
اگر توانایی بر
قرائت صحیح نداشته باشد و برایش ممکن نباشد که یاد بگیرد به همان نحوی که برایش ممکن است نماز را می‌خواند و صحیح است. و اگر
تلقین کردن به او ممکن است احتیاط همین است. و احتیاط (مستحب) آن است که به شخص عادلی
اقتدا کند لیکن نباید به آن اکتفا کند، همان‌طور که به
نایب نباید اکتفا نماید.
شک در عدد رکعات نماز طواف سبب
بطلان آن است و بعید نیست که
گمان در عدد رکعات اعتبار داشته باشد. و این نماز در احکام مانند بقیه نمازهای واجب است.
اگر نماز طواف را فراموش کند هر وقتی یادش بیاید باید آن را نزد مقام بخواند. و اگر در بین
سعی یادش بیاید برمی‌گردد و نماز را می‌خواند سپس از هرجا که سعی را قطع نموده است آن را تمام می‌کند و سعی‌اش صحیح است. و اگر بعد از اعمالی که بعد از نماز باید آن‌ها را انجام دهد یادش بیاید، اعاده آن اعمال بعد از نماز واجب نیست. و اگر در جایی یادش بیاید که برایش برگشتن به
مسجدالحرام مشقّت دارد نماز را در همان‌جا ولو اینکه شهر دیگری باشد می‌خواند و برگشتن به حرم واجب نیست ولو اینکه آسان باشد. و کسی‌که حکم را نمی‌داند در تمام
احکام در حکم شخصی است که فراموش کرده است.
اگر انسان از دنیا برود و «بر عهده او نماز طواف باشد قضای آن بر
فرزند بزرگ‌ترش واجب است.»
• احکام اسلامی، ص۳۶.
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
