• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نسخ به اخف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسخ حکمی شرعی با جای‌گزینی حکمی آسان‌تر را نسخ به اخف گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.



نسخ به اخف، از اقسام نسخ به بدل و مقابل نسخ به اثقل و نسخ به مساوی بوده و عبارت است از نسخ حکم شرعی به وسیله شارع، همراه با جای‌گزین نمودن حکمی که آسان‌تر و راحت‌تر از حکم منسوخ می‌باشد، مانند آن‌که در صدر اسلام هر مسلمانی ملزم بود در مقابل ده نفر جنگ کند، سپس شارع، این حکم را نسخ نمود و تنها مقاتله در مقابل دو نفر را جای‌گزین آن کرد.
[۱] المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج ۳، ص ۳۷۸.

این نوع از نسخ به اتفاق همه علما جایز بوده و واقع هم شده است، مانند: نسخ حکم حرمت هم‌بستری با همسر در شب‌های ماه رمضان و جای‌گزینی حکم جواز هم‌بستری در این شب‌ها، به دلیل آیه مبارکه: (أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلی نِسائِکُمْ).


حکمت نسخ به اخف، ایجاد احساس راحتی و رضایت بیش‌تر در مکلف است.
[۳] اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج ۳، ص ۶۲.
[۴] اصول الفقه، خضری، محمد، ص ۳۰۱.
[۶] المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ص ۱۲۰.
[۷] الواضح فی اصول الفقه، ابن عقیل، علی بن عقیل، ص ۱۳۵.
[۸] قوانین الاصول، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، ج ۲، ص ۹۸.



۱. المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج ۳، ص ۳۷۸.
۲. بقره/سوره۲، آیه۱۸۷.    
۳. اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج ۳، ص ۶۲.
۴. اصول الفقه، خضری، محمد، ص ۳۰۱.
۵. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمد حسین، ص ۲۳۷.    
۶. المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ص ۱۲۰.
۷. الواضح فی اصول الفقه، ابن عقیل، علی بن عقیل، ص ۱۳۵.
۸. قوانین الاصول، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، ج ۲، ص ۹۸.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۳۰، برگرفته از مقاله «نسخ به اخف».    

رده‌های این صفحه : نسخ به بدل




جعبه ابزار