• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نسبت حملی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسبت حملی، به‌معنای نسبتِ بیانگر اتحاد مفهومی یا مصداقی دو طرف قضیه حملیه است.



قضیه بر دو قسم است:
۱. قضیه حملیه؛
۲. قضیه شرطیه.


دو جزء اصلی در قضیه حملیه، موضوع و محمول است و در قضیه شرطیه، مقدم و تالی است. نسبت بین موضوع و محمول نیز یا به ایجاب است و یا به سلب.


نسبت موضوع به محمول در قضیه خواه به ایجاب و خواه به سلب سه قسم است:
۱. نسبت حملی؛
۲. نسبت شرطی اتصالی؛
۳. نسبت شرطی انفصالی.


نسبت بین موضوع و محمول نسبت حملی است؛ یعنی بین آن دو نوعی اتحاد برقرار است. این اتحاد، گاهی به حسب مفهوم و مصداق است (در حمل اوّلی ذاتی)،و گاهی تنها به حسب مصداق است (در حمل شایع صناعی). مراد از حمل به حسب مصداق، اتحاد موضوع و محمول در وجود خارجی است، مانند: «آهن معدن است»،«صدق و راست‌گویی ستوده است»، یعنی همان که موضوع است متصف است به وصف محمول است. به عبارت دیگر موضوع و محمول دو موجود خارجی نیستند، بلکه همان فرد که به وصف عنوانی موضوع موصوف است، همان فرد بعینه به وصف محمول نیز موصوف است.
[۱] جرجانی، میر سید شریف، الکبری فی المنطق، ص۱۷۰.
[۳] خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۱۸۸.
[۴] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۸۸.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مظفر، محمدرضا، المنطق.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.
• جرجانی، میر سید شریف، الکبری فی المنطق.


۱. جرجانی، میر سید شریف، الکبری فی المنطق، ص۱۷۰.
۲. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۵۶.    
۳. خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۱۸۸.
۴. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۸۸.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «نسبت حملی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۵.    



جعبه ابزار