نجد (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَجْد ( به فتح نون و سکون جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای یاری کردن، غالب شدن، زمین مرتفع و طریق مرتفع است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
نُجُود (به ضم نون و جیم) به معنای آشکار شدن،
نَجادت (به فتح نون) و
نَجْدة (به فتح نون و سکون جیم) به معنای شجاعت و رفتن در کاری که دیگران از آن عاجزند،
نِجاد (به کسر نون و فتح جیم) جمع نجد به معنی بلندی‌ها و
نُجَداء (به ضم نون و فتح جیم) جمع نجید به معنی شجاع است. مواردی از این واژه در نهج آمده است.
نَجْد به معنای یاری کردن، غالب شدن، زمین مرتفع و طریق مرتفع آمده است.
برای نجد کاردبردهای در نهج آمده است.
نُجُود به معنای آشکار شدن،
نَجادت و
نَجْدة به معنای شجاعت و رفتن در کاری که دیگران از آن عاجزند.
امام علی (علیه‌السلام) درباره خودش فرموده:
«وَلَقَدْ وَاسَيْتُهُ بِنَفْسِي فِي الْمَوَاطِنِ الَّتي تَنْكُصُ فِيهَا الاَْبْطَالُ وَتَتَأَخَّرُ الاَْقْدَامُ، نَجْدَةً أَكْرَمَنِي اللهُ بِهَا.» «شریک کردم خودم را با آن حضرت در جاهائی که پهلوانان قدم به عقب می‌نهند و قدم‌ها از آن جاها عقب می‌مانند، این به واسطه شجاعتی بود که
خدا به من عطا فرموده است.»
(شرح‌های خطبه:
)
امام (صلوات‌الله‌علیه) در جای دیگری فرموده:
«وَنَاظِرُ قَلْبِ اللَّبِيبِ بِهِ يُبْصِرُ أَمَدَهُ، وَيَعْرِفُ غَوْرَهُ وَنَجْدَهُ» «قلب آدم عاقل نگاه کننده‌ای (بصیرتی) دارد که با آن آینده و آخر خودش را می‌بیند و پستی و بلندی (یعنی باطن و ظاهر کارش) را می‌شناسد.»
(شرح‌های خطبه:
) غور به معنای زمین پست و نجد به معنای زمین بلند.
«أَهْلِ النَّجْدَةِ» یعنی «اهل شجاعت.»
(شرح‌های نامه:
)
نِجاد: جمع نجد به معنی بلندی‌هاست، چنانکه فرموده:
«اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا، وَتَجْرِي بِهَا وِهَادُنَا» «خدایا بارانی عطا فرما که با آن بلندی‌های (کوه‌ها و تپه‌ها) ما بروید و پستی‌های ما (درّها) جاری شوند.»
(شرح‌های خطبه:
) «وهاد» جمع وهده به معنی زمین پست است.
نُجَداء (مثل عقلاء) جمع نجید به معنی شجاع چنانکه در «مجد» گذشت.
مواردی از واژه نجد در نهج آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نجد»، ج۲، ص۱۰۱۳.
