نجات از غرق (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به برخی از نجات‌یافتگان از
غرق شدن اشاره شده است.
نجات
بنی‌اسرائیل از غرق شدن،
نعمت و خاطره‌اى قابل يادآورى:
«يا بَنِي إِسْرائِيلَ اذْكُرُوا ... • وَ إِذْ فَرَقْنا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْناكُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ ...؛
اى بنى‌اسرائيل! به‌خاطر بياوريد؛ ... و ياد كنيد هنگامى كه دريا را برايتان شكافتيم؛ و شما را نجات داديم؛ و
فرعونیان را غرق ساختيم....»
نجات بنى‌اسرائيل از غرق شدن، با شكافته شدن
دریا و عبور آنان:
۱. «يا بَنِي إِسْرائِيلَ ... • وَ إِذْ فَرَقْنا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْناكُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ ...؛
اى بنى‌اسرائيل! به‌خاطر بياوريد؛ ... و ياد كنيد هنگامى كه دريا را برايتان شكافتيم؛ و شما را نجات داديم؛ و فرعونيان را غرق ساختيم....»
۲. «وَ لَقَدْ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى أَنْ أَسْرِ بِعِبادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقاً فِي الْبَحْرِ يَبَساً ... فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُمْ مِنَ الْيَمِّ ما غَشِيَهُمْ؛
ما به موسى
وحی فرستاديم كه: شبانه بندگانم را از مصر با خود حركت ده؛ و براى آنها راهى خشک در دريا بگشا؛ ... به اين ترتيب فرعون با لشكريانش آنها را
تعقیب كردند؛ و امواج خروشان دريا آنان را بطور كامل پوشانيد.»
۳. «فَأَوْحَيْنا إِلى مُوسى أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ ... • وَ أَنْجَيْنا مُوسى وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِينَ • ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ؛
و به دنبال آن به موسى وحى كرديم: عصايت را به دريا بزن. او چنين كرد و دريا از هم شكافته شد، ... و موسى و تمام كسانى را كه با او بودند نجات داديم. سپس ديگران را غرق كرديم.»
نجات
موسی علیه‌السلام از غرق شدن در دريا، نمود
اراده الهی:
«فَأَوْحَيْنا إِلى مُوسى أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْبَحْرَ ... • وَ أَنْجَيْنا مُوسى ... • ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ؛
و به دنبال آن به موسى وحى كرديم: عصايت را به دريا بزن. ... و موسى را نجات داديم. ... سپس ديگران را غرق كرديم.»
غرق شدن
قوم نوح و نجات مؤمنان، ماجرايى درس‌آموز و پنددهنده:
«إِنَّا لَمَّا طَغَى الْماءُ حَمَلْناكُمْ فِي الْجارِيَةِ • لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً ...؛
و هنگامى كه آب طغيان كرد، شما را سوار بر كشتى كرديم، تا آن را وسيله تذكّرى براى شما قرار دهيم....»
«لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً» يعنى آنچه را كه ما انجام داديم از غرق قوم نوح و نجات آنان كه سوار كشتى بودند درس
عبرت و
موعظه بود كه شما پند بگيريد.
نجات انواع
حیوانات از غرق شدن، با آوردن آنان به داخل
کشتی، از وظايف نوح عليه‌السلام:
وَ أُوحِيَ إِلى نُوحٍ ... وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ ... وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ • حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ ....
به نوح وحى شد كه: ... و اكنون كشتى بساز. ... و درباره آنها كه
ستم كردند با من سخن مگو و
شفاعت مكن، كه همه آنها غرق‌شدنى هستند! اين وضع همچنان ادامه يافت تا آن زمان كه فرمان ما فرارسيد، و تنور جوشيدن گرفت؛ به نوح گفتيم: از هر يك از انواع حيوانات، يك جفت نر و ماده در آن كشتى حمل كن....»
نجات نوح عليه‌السلام و خانواده آن حضرت از
توفان، اجابت درخواست او از جانب خدا:
«وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ • وَ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ • ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ؛
و نوح، ما را خواند (و ما دعاى او را اجابت كرديم)؛ و چه خوب اجابت‌كننده‌اى هستيم! و او و خاندانش را از اندوه بزرگ رهايى بخشيديم، سپس ديگران (دشمنان او) را غرق كرديم.»
نجات نوح عليه‌السلام و همراهانش، از غرق شدن:
۱. «لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً ... فَكَذَّبُوهُ فَأَنْجَيْناهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ...؛
ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ ... امّا سرانجام او را
تکذیب كردند؛ و ما او و كسانى را كه با وى در كشتى بودند، رهايى بخشيديم؛ و كسانى را كه آيات ما را تكذيب كردند، غرق كرديم....»
۲. «وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ ... • فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ ... وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ...؛
سرگذشت نوح را بر آنها بخوان؛ ... سرانجام آنها او را تكذيب كردند. و ما، او و كسانى را كه با او در كشتى بودند، نجات داديم؛ ... و كسانى را كه آيات ما را تكذيب كردند، غرق نموديم....»
۳. «قالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ يا نُوحُ ... • فَأَنْجَيْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ ... • ثُمَّ أَغْرَقْنا بَعْدُ الْباقِينَ؛
گفتند: اى نوح! اگر از ادعاهاى خود دست برندارى، ... ما، او و كسانى را كه با او بودند، رهايى بخشيديم. ... سپس باقى‌ماندگان را غرق كرديم.»
نجات نوح عليه‌السلام و همراهان او در كشتى، از غرق شدن در توفان،
آیه الهی براى جهانيان:
۱. «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ ... فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ ... • فَأَنْجَيْناهُ وَ أَصْحابَ السَّفِينَةِ وَ جَعَلْناها آيَةً لِلْعالَمِينَ؛
و ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ ... و سرانجام طوفان عظيم آنان را فرا گرفت ... ما او و همراهانش را كه بر كشتى سوار بودند رهايى بخشيديم، و آن را آيتى براى جهانيان قرار داديم.»
۲. «وَ آيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ • وَ إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِيخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ يُنْقَذُونَ؛
نشانه‌اى ديگر از عظمت پروردگار براى آنان اين است كه ما فرزندانشان را در كشتی‌هايى پر از وسايل و بارها حمل كرديم. و اگر بخواهيم آنها را غرق مى‌كنيم بطورى كه نه فريادرسى داشته باشند و نه نجات داده شوند.» مقصود از «الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ» كشتى نوح است.
نجات از غرق شدن در توفان، با پناه آوردن به
کوه، راه انتخاب شده
پسر نوح:
«... وَ نادى نُوحٌ ابْنَهُ وَ كانَ فِي مَعْزِلٍ يا بُنَيَّ ارْكَبْ مَعَنا ... • قالَ سَآوِي إِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْماءِ ... وَ حالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ؛
... در اين هنگام، نوح فرزندش را كه در گوشه‌اى بود صدا زد: پسرم! همراه ما سوار شو، ... گفت: بزودى به كوهى پناه مى‌برم كه مرا از آب حفظ مى‌كند! ... در اين هنگام، موج در ميان آن دو جدايى افكند؛ و او در زمره غرق‌شدگان قرارگرفت!»
بى‌فايده بودن پناه آوردن به كوه، در نجات پسر نوح، از غرق شدن:
«وَ هِيَ تَجْرِي بِهِمْ فِي مَوْجٍ كَالْجِبالِ وَ نادى نُوحٌ ابْنَهُ ... يا بُنَيَّ ارْكَبْ مَعَنا ... • قالَ سَآوِي إِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْماءِ ... وَ حالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ؛
و كشتى، آنها را از ميان امواجى همچون كوه‌ها حركت مى‌داد؛ در اين هنگام، نوح فرزندش را كه در گوشه‌اى بود صدا زد: ... گفت: بزودى به كوهى پناه مى‌برم كه مرا از آب حفظ مى‌كند! ... در اين هنگام، موج در ميان آن دو جدايى افكند؛ و او در زمره غرق‌شدگان قرارگرفت!»
ممكن نبودن نجات از غرق شدن، جز به
رحمت خدا:
«وَ إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِيخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ يُنْقَذُونَ • إِلَّا رَحْمَةً مِنَّا ...؛
و اگر بخواهيم آنها را غرق مى‌كنيم بطورى كه نه فريادرسى داشته باشند و نه نجات داده شوند. مگر اين‌كه رحمت ما (شامل حالشان شود)....»
رحمت الهى و بهره‌مندى از زندگى
دنیا، علّت نجات ساكنان كشتى از غرق شدن:
«وَ آيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ • وَ إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِيخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ يُنْقَذُونَ • إِلَّا رَحْمَةً مِنَّا وَ مَتاعاً إِلى حِينٍ؛
نشانه‌اى ديگر از عظمت پروردگار براى آنان اين است كه ما فرزندانشان را در كشتی‌هايى پر از وسايل و بارها حمل كرديم. و اگر بخواهيم آنها را غرق مى‌كنيم بطورى كه نه فريادرسى داشته باشند و نه نجات داده شوند. مگر اين‌كه رحمت ما (شامل حالشان شود)، و تا زمان معيّنى از اين زندگى بهره گيرند.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۱، ص۳۸۰، برگرفته از مقاله «نجات از غرق».
