• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منّیه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَنِيَّه (به فتح میم و کسر نون و یاء مشدد مفتوح) از واژگان نهج البلاغه به معنای مرگ است. اصل ماده به معنى اندازه‌گيرى است مرگ را منّيه گويند كه اندازه‌گيرى شده است، جمع آن مَنايا (به فتح میم) است. حضرت علی (علیه‌السّلام) در مقام موعظه از این واژه استفاده کرده است. این کلمه بیست بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



مَنِيَّه (مثل سريّه) به معنای مرگ است. اصل ماده به معنى اندازه‌گيرى است مرگ را مَنِيَّه گويند كه اندازه‌گيرى شده است، جمع آن مَنايا است.


حضرت علی (علیه‌السّلام) در مقام موعظه فرموده: «فَكَأَنْ قَدْ عَلِقَتْكُمْ مَخَالِبُ الْمَنِيَّةِ، وَ انْقَطَعَتْ مِنْكُمْ عَلاَئِقُ الاُْمْنِيَّةِ» «گویى كه چنگال‌هاى مرگ بر شما چسبيده و روابط آرزوها قطع شده است.» (شرح‌های خطبه: )
و نيز حضرت می‌فرمايد: «الْمَنِيَّةُ وَ لاَ الدَّنِيَّةُ! وَ التّقَلُّلُ وَ لاَ التَّوَسُّلُ، وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً، وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ: يَوْمٌ لَكَ، وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ» يعنى: «مرگ را اختيار كردن نه خوارى و ذلّت را، با مال اندک ساختن نه توسّل به اين و آن، هر كس به آسانى چيزى داده نشود به دشوارى داده نمى‌شود (كار دست خدا ست) روزگار دو روز است روزى براى تو و روزى بر عليه تو...» (شرح‌های حکمت: )
و نيز حضرت در جایی دیگر می‌فرمايد:«إِنَّمَا الْمَرْءُ فِي الدُّنْيَا غَرَضٌ تَنْتَضِلُ فِيهِ الْمَنَايَا وَ نَهْبٌ تُبَادِرُهُ الْمَصَائِبُ» «انسان در دنيا هدفى است كه تيرهاى مرگ به او مى‌رسد و در او ثابت مى‌ماند و انسان غارت شده‌اى است كه مصائب پى در پى به او فرود مى‌آيد.» (شرح‌های حکمت:)


این کلمه بیست بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۹۶.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۴۰۲.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۶۶، خطبه ۸۴.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۴۶، خطبه ۸۳.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۶، خطبه ۸۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۶۳، خطبه ۸۵.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۸۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۸۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۴۹۵.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۱۱۸.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۴۶.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۷۶، حکمت ۳۸۶.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۴۸، حکمت ۳۹۶.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۴۶، حکمت ۳۹۶.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۳۵، حکمت ۳۹۶.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۲۳۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۸۳.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۳۶۲.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۸، حکمت ۱۸۱.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۶، حکمت ۱۹۱.    
۲۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۳، حکمت ۱۹۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۱، حکمت ۱۹۱.    
۲۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۰.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۰.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۴۹۳.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۶۵.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۷.    
۳۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۶۶، خطبه ۸۴.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۷۶، حکمت ۳۸۶.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۸، حکمت ۱۸۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «منّیه»، ج۲، ص۹۹۶.    






جعبه ابزار