• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منی (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَنَی (به فتح میم و نون) از واژگان قرآن کریم به معنی تقدیر و اندازه‌گيرى است. از مشتقات این ماده که در قرآن آمده تَمَنّى‌ (به فتح تاء و فتح میم و تشدید نون) به معنای آرزو کردن می‌باشد.



مَنَى‌ به معنى تقدير و اندازه‌گيرى است. «منى لك المانى» يعنى اندازه‌گير براى تو اندازه گيرى كرد. نطفه را از آن منىّ گويند كه با قدرت خداوندى اندازه‌گيرى شده است.


(أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ‌ مَنِيٍ‌ يُمْنى‌) «آيا آب كمى نبود از اندازه گرفته شده‌اى كه اندازه گرفته می‌شود؟»
(وَ أَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ‌الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى‌) (مِنْ نُطْفَةٍ إِذا تُمْنى‌) «و او آفريد دو جفت نر و ماده را از آب اندكى آن‌گاه كه تقدير و اندازه‌گيرى می‌شود.»
به نظر می‌آيد: (يُمْنى‌) و (تُمْنى‌) در دو آيه فوق اشاره به آن است كه دست تقدير پيوسته نطفه را در هر مرحله اندازه‌گيرى می‌كند؛ زيرا فعل مضارع دلالت بر استمرار دارد.
طبرسی در ذيل آيه دوم فرموده: منى به معنى تقدير است؛ شاعر گويد:
حتّى تبيّن ما يمنى لك المانى

تا بدانى اندازه‌گير چه چيز براى تو اندازه می‌گيرد. مرگ را از آن منيّه گويند كه مقدّر و اندازه‌گيرى شده است. بعضى آن را ريخته شدن گفته‌اند از «امنى الدّماء: اراقها» يعنى خون‌ها را ريخت؛ آن وقت معنى چنين می‌شود: از منىّ‌اى كه در رحم ريخته می‌شود، به نظر نگارنده معنى اوّل بهتر است ولى در (أَ فَرَأَيْتُمْ ما تُمْنُونَ‌) (آيا از نطفه‌اى كه در رحم مى‌ريزيد آگاهيد؟!) به معنى ريختن است؛ يعنى: «خبر دهيد از نطفه‌ای كه در رحم مى‌ريزيد.»
تَمَنّى‌ آرزو كردن است؛ زيرا كه آرزو شده در ذهن انسان اندازه‌گيرى و مصوّر می‌شود.
(وَ لَقَدْ كُنْتُمْ‌ تَمَنَّوْنَ‌ الْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ‌) «پيش از ملاقات مرگ، مرگ را آرزو می‌كرديد.»
(وَ لا تَتَمَنَّوْا ما فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلى‌ بَعْضٍ‌) (امتيازات و برتري‌هايى را كه خداوند براى بعضى از شما بر بعضى ديگر قرار داده آرزو نكنيد.)
ظاهراً مراد فرق‌هایی است كه در خلقت ميان زنان و مردان وجود دارد و يا راجع به پيشرفت در مال و اختلاف تقسيم ارث است. رجوع شود به تفاسير.


۱. قرشی بنایی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۲۹۵.    
۲. طریحی نجفی، فخر الدین، مجمع البحرین، ت حسینی، ج۱، ص۴۰۱.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۷۷۹.    
۴. قیام/سوره۷۵، آیه۳۷.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۱۵.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۸۴.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان،ج۱۰، ص۲۰۴.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۱۳۲.    
۹. نجم/سوره۵۳، آیات۴۵-۴۶    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۴۹.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۷۹.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۰۴.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۱۹.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۰۳.    
۱۵. واقعه/سوره۵۶، آیه۵۸.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۳۶.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۳۲.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۲۸.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۷۱.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۶۹.    
۲۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴۳.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۱.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۴۵.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۴۰۲.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۲۷۳.    
۲۶. نساء/سوره۴، آیه۳۲.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۸۳.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۳۶.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۵۳۲.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۷۴.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۱۲۶.    



قرشی بنایی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «منی»، ج۶، ص۲۹۵-۲۹۶.    






جعبه ابزار