منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام»، تالیف شیخ عباس بن شیخ حسن بن
شیخ جعفر کاشف الغطاء (۱۲۵۳- ۱۳۲۳ ق)، از جمله شروح عربی کتاب «
شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام »
محقق حلی (۶۰۲- ۶۷۶ ق) است.
صاحب «
الذریعة» چنین نوشته که مجلدی بزرگ از کتاب «منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام» در شرح باب متاجر و
معاملات ، در
نجف موجود است و متذکر شده که در کتاب «زندگانی و شخصیت
شیخ انصاری »، صفحه ۲۲۷ نام سهل الغمام ضبط شده که اشتباه است.
شروح کتاب «شرایع الاسلام» (که به گونه‌های مختلف مانند: شرح مزجی، تعلیقه و قال- اقول بوده) دو قسمند:
۱. شرح‌هایی که نام خاصی ندارند و به نام «شرح شرایع الاسلام» معروفند، مانند شرح
شهید ثانی ؛
۲. شروحی که عناوین خاصی دارند و معروف‌ترین آنها عبارتند از:
مسالک الافهام ،
مدارک الاحکام ،
جواهر الکلام ،
مطالع الانوار و
هدایة الانام. شارح در این کتاب با ذکر بخشی از عبارت شرایع، به شرح و توضیح آن پرداخته و بر عبارات شرایع تعلیقه زده است.
مجموعه سه جلدی حاضر در واقع شرح بخشی از جلد دوم از مجموعه چهار جلدی کتاب «شرایع الاسلام» است. شرح حاضر مشتمل بر سه جزء است که در جزء اول، فصول دوم، سوم و چهارم از کتاب تجارت، در جزء دوم، فصول هفت گانه از کتاب
وکالت و در جزء سوم، کتاب
وقف و
صدقات شرح و توضیح شده است. شارح در مقدمه به نام
شیخ مرتضی انصاری و اینکه برخی عبارات ایشان را توضیح داده، اشاره کرده است ؛ البته در ذکر این عبارات کمتر به نام شیخ اشاره شده و بیشتر با نام استاد از ایشان یاد شده است . نویسنده گاه نیز با عباراتی چون «قال الوالد» و یا «فی تقاریر الوالد» مطالبی را نیز از پدر خود صاحب کتاب «
انوار الفقاهة » نقل می‌کند
این شرح برخلاف شروحی چون «
جواهر الکلام » که تمامی ابواب
فقه را در بر دارد، مشتمل بر شرح بخشی کوچک از کتاب
عقود است و باید گفت که این شرح را نمی‌توان از جمله شروح معروف کتاب شرایع دانست. کتاب با بحث ناتمامی در باره
فضیلت صدقه پنهانی به اتمام رسیده است.
نرم افزار دروس حوزوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
