• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مفهوم موافق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سرایت حکم منطوق به موضوع غیر مذکور را مفهوم موافق گویند .



مفهوم موافق در مقابل مفهوم مخالف قرار دارد و آن مدلول التزامى منطوق کلام است که باعث سرایت حکم منطوق ، به موضوع دیگرى که در کلام آورده نشده است ، مى گردد .


به چنین مفهومى از آن جهت مفهوم موافق گفته مى شود که حکم مستفاد از مفهوم به لحاظ نفى و اثبات هم سنخ با حکم منطوق است . براى مثال ، از آیه " لاتقل لهما اف " بر مى آید که اگر "اف " گفتن به پدر و مادر حرام است ، به طریق اولى ضرب و جرح آن ها نیز حرام است.


از مفهوم موافق به " لحن الخطاب " و فحوى الخطاب " نیز تعبیر شده است .


براى مفهوم موافق دو قسم ذکر شده است
أ- مفهوم مستفاد به واسطه اولویت ( مفهوم اولویت )
ب- مفهوم مستفاد به واسطه علم به اتحاد علت حکم در دو موضوع ( مفهوم مساوات )


نکته: برخى از اصولى ها بر این باوراند که: مفهوم موافق مدلول التزامى دلیل مطابقى نیست بلکه مدلول التزامى مدلول دلیل مطابقى است ؛ زیرا ملازمه در حقیقت میان ثبوت حکم بر موضوع مذکور وثبوت آن بر موضوع غیر مذکور در کلام است و این ربطى به دلالت دلیل ندارد ، به خلاف مفهوم مخالف.
[۳] سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ص ۱۰۶.
[۴] محمدی، ابو الحسن، مبانى استنباط حقوق اسلامى یا اصول فقه، ص ۷۱.
[۵] مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص ۸۸.
[۶] فیض، علیرضا، مبادى فقه و اصول، ص ۲۴۲.
[۱۴] رشاد، محمد، اصول فقه، ص ۱۳۴.



۱. حیدر، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ص۵۰۱.    
۲. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج ۱، ص ۱۱۳.    
۳. سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ص ۱۰۶.
۴. محمدی، ابو الحسن، مبانى استنباط حقوق اسلامى یا اصول فقه، ص ۷۱.
۵. مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص ۸۸.
۶. فیض، علیرضا، مبادى فقه و اصول، ص ۲۴۲.
۷. نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۲، ص ۵۵۵.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج ۲، ص ۱۵۱.    
۹. عاملی جبعی، علی بن احمد، تمهید القواعد، ج ۱، ص ۱۰۸.    
۱۰. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج ۱، ص ۱۶۹.    
۱۱. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج ۱، ص۱۸۲.    
۱۲. نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج ۱، ص ۴۹۸-۵۰۱.    
۱۳. طباطبایی حکیم، محمدتقی، الاصول العامة للفقه المقارن، ص ۳۱۷.    
۱۴. رشاد، محمد، اصول فقه، ص ۱۳۴.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۶۹، برگرفته از مقاله «مفهوم موافق».    

رده‌های این صفحه : مفاهیم




جعبه ابزار