• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مفهوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دلالت باواسطه و غیرمطابقی کلام را مفهوم گویند.



«مفهوم» در مقابل « منطوق »، مدلولی است که به طور مستقیم در لفظ و کلام ذکر نشده است؛ ولی از آن استنباط می‌شود؛ و لذا در تعریف آن گفته‌اند: «ما دل علیه اللفظ فی غیر محل النطق»؛ یعنی معنایی که کلام متکلم به طور مستقیم و به دلالت مطابقی بر آن دلالت ندارد؛ بلکه به دلالت التزامی و باواسطه بر آن دلالت دارد؛ مانند: (فلا تقل لهمآ اف) که منطوق این آیه بر تحریم تافیف و اف گفتن دلالت دارد و مفهوم آن، حرمت ضرب و جرح به طریق اولی است.


مفهوم به طور کلی بر دو قسم است:
۱. مفهوم موافق ؛ ۲. مفهوم مخالف .
هر کدام از این دو نیز اقسامی دارد.
[۶] فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۲۴۲.
[۷] زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ص۳۶۱.



مفهوم موافق ؛
مفهوم مخالف ؛
منطوق .


۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۲۳.    .
۲. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۰۶.    
۳. صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، ص۳۰۱.    
۴. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۱۱.    
۵. ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص۴۲۸.    
۶. فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۲۴۲.
۷. زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ص۳۶۱.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مفهوم».    



جعبه ابزار