• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مغالطه خارج قیاس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مغالطه خارج قیاس، نوعی مغالطه است که از متن قیاس مغالطی خارج و در عین حال موجب موجب بهت يا خجالت يا ارعاب مخاطب گردد.



اجزای مغالطه بر دو گونه است:
۱. اجزای صناعی یا ذاتی؛
۲. اجزای خارجی.


اجزای خارجی مغالطه؛ که از آن به مغالطه خارج قیاس تعبیر می‌شود، نوعی مغالطه است که از متن قیاس مغالطی خارج و در عین حال موجب غلط‌اندازی و اشتباه‌کاری می‌گردد. از مغالطه خارج قیاس به مغلطات خارجی، مغالطات خارجی و مغالطات عرضی تعبیر می‌شود.


موارد مغالطه خارج قیاس عبارت‌اند از:
۱. تشنیع بر طرف؛ مانند این که گفته شود: مطلب دقیق‌تر است از این که امثال تو بفهمند: تو را چه رسد که در مقولات تصرف کنی.
۲. تکذیب طرف؛ بدین گونه که هر چه بگوید، ‌گر چه از اولیات هم باشد، انکار و تکذیب شود.
۳. تاویل گفته طرف به طوری که با این تاویل، کاذب به نظر برسد.
۴. تعبیر به عبارت مغلقه و دشوار که موجب سرگردانی و تهیر طرف گردد.
۵. تکثیر الفاظ بی‌معنا و کلمات نامربوط و تکریر بر جمله‌های مذکور که موجب پریشانی طرف شود به طوری که نتواند بر صدر و ذیل کلام احاطه یابد و اصل مقصود را ادراک نماید.
۶. تضعیف مطالب طرف؛ از قبیل این که: مطالب تو کهنه و مندرس و در عین حال، خرافات و اوهام و خیالات… است.
[۳] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۶-۳۵۷.
[۴] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۴.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
• شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات.
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.


۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۷۱.    
۲. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۷۴.    
۳. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۶-۳۵۷.
۴. شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۴.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مغالطه خارج قیاس»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۰.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | مغالطه




جعبه ابزار