• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معیار تزاحم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



معیار تزاحم، تنافی میان دو دلیل در مرحله امتثال فقط است.



تنافی میان دو دلیل در مرحله امتثال، به شرط عدم تنافی میان دو جعل ( تشریع ) و دو مجعول ، معیار تزاحم نام دارد.


ملاک تزاحم این است که دو حکم یا دلیل از ناحیه جعل و تشریع تنافی نداشته باشند، ملاک و مصلحت هر دو تمام بوده و مورد امر مولا باشد، و هر دو مجعول، فعلی بوده و میان فعلیت آنها تنافی وجود نداشته باشد، اما مکلف نتواند هر دو را در یک زمان به جا آورد، مثل آن که مولا زمانی به عبد بگوید: «لاتغصب» و زمانی دیگر بگوید: «انقذ الغریق» که در ناحیه تشریع، میان دو حکم تنافی وجود ندارد، بلکه موضوع و ملاک هر دو تکلیف تام و تمام است و هر دو نیز فعلی می‌باشد؛ اما در ناحیه امتثال، گاهی انقاذ غریق، مستلزم غصب ملک غیر است و مکلف قدرت به جا آوردن هر دو تکلیف را ندارد.
[۳] مقالات اصولی، موسوی بجنوردی، محمد، ص (۱۰۲-۱۰۱).
[۵] الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۴، ص۲۹۰.



۱. المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۶، ص۲۷۰.    
۲. اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۲، ص (۱۹۵-۱۹۴).    
۳. مقالات اصولی، موسوی بجنوردی، محمد، ص (۱۰۲-۱۰۱).
۴. نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۴، ص۱۲۷.    
۵. الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۴، ص۲۹۰.
۶. دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۱، ص (۴۵۵-۴۵۴).    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۶۰، برگرفته از مقاله «معیار تزاحم».    



جعبه ابزار