• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معرفه و نکره

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مشابه: تعریف (علوم دیگر).

معرفه و نکره، از تقسیمات کلمات قرآن را می‌گویند.



یکی از تقسیمات اسم ، معرفه یا نکره بودن است. «معرفه» اسمی است که برای دلالت بر چیز یا شخص معینی وضع شده باشد.


اسم معرفه شش گونه است:
۱. ضمیر : کلمه‌ای است که بر متکلم ، مخاطب یا غایب دلالت دارد؛ مانند: انا، انت و هو؛
۲. علم : اسمی است که بر شخص یا چیز معینی دلالت می‌کند که مطلقا مشخص است؛ مانند: عیسی، محمد و…؛
۳. اسم اشاره : کلمه‌ای است که با اشاره بر مسمی دلالت کند؛ مانند: (ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون) ؛
۴. موصول : نیازمند به صله و ضمیری است که به خودش برگردد؛ مانند: الذی، التی، من و ما؛
۵. ا سم محلی به ال : ال (الف و لام) یا عهدی است؛ مانند: (فیها مصباح المصباح فی زجاجة) یا جنسی؛ مانند: (وخلق الانسان ضعیفا) ؛
۶. اسم مضاف به معرفه : یعنی کلمه غیرمعرفه که به معرفه افزوده شود؛ مانند: (ان هذآ الا اساطیر الاولین).


معرفه مراتبی دارد؛ یعنی برخی از آن‌ها از برخی دیگر شناخته شده ترند که به ترتیب عبارتند از: ضمیر؛ علم؛ اشاره؛ موصول؛ اسم محلی به ال؛ اضافه.


« نکره » اسمی است که بر افراد شایع در جنس خودش دلالت می‌کند؛ مانند: (وما خلق الله من شیء) که «شیء» نکره است.


علامت نکره آن است که ال تعریف می‌پذیرد و سبب تعریفش می‌شود؛ یعنی ابهام و شیوع آن را میان مصادیق فراوان از بین می‌برد و مشخص می‌کند. علامت دیگر آن این است که کلمه « رب » را می‌پذیرد.
[۸] خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص (۲۲۶۱-۲۲۶۳).
[۹] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص (۳۵۱-۳۵۳).
[۱۰] بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص (۹۱۶-۸).
[۱۱] بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۵۹۴.



۱. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۶.    
۲. نور/سوره۲۴، آیه۳۵.    
۳. نساء/سوره۴، آیه۲۸.    
۴. انعام/سوره۶، آیه۲۵.    
۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۸۵.    
۶. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۴، ص۸۷.    
۷. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۲، ص (۳۴۶-۳۵۰).    
۸. خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص (۲۲۶۱-۲۲۶۳).
۹. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص (۳۵۱-۳۵۳).
۱۰. بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص (۹۱۶-۸).
۱۱. بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۵۹۴.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «معرفه و نکره».    



جعبه ابزار