مشتق (منطق)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مشتق، به‌معنای لفظ اشتقاق یافته از لفظ دیگر است.
هرگاه لفظی به لحاظ مشاکلت معنوی و لفظی از لفظ دیگری منشق گردیده باشد آن را مشتق می‌نامند مانند لفظ‌های نصیر، ناصر و منصور که از لفظ «نَصْر» منشق گردیده‌اند.
در هر اشتقاقی ۴ چیز وجود دارد:
۱. مناسبت لفظی میان موضوع (لفظی که در ابتدا وضع شده است) و مشتق؛
۲. مناسبت معنوی میان موضوع و مشتق؛
۳. مغایرت لفظی موضوع و مشتق؛
۴. مغایرت معنوی موضوع و مشتق.
اسم می‌تواند «موضوع» (جامد) و یا «مشتق» باشد.
اسم موضوع، مانند: «ضَرْب» ، و
اسم مشتق، مانند: «ضارب» و «مضروب». اما
فعل در بیشتر لغات مشتق است، چنان که در
لغت عرب مشتق از اسمی است که آن را
مصدر می‌خوانند.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول.
• فيّاض، محمّد اسحاق، محاضرات فی اصول الفقه.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مشتق»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۱۶.
