• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مروان بن ابی حفصه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: مروان (ابهام‌زدایی).

ابوسمط مروان بن سلیمان یمامی (۱۰۵-۱۸۹ق)، از شاعران برجسته عصر خویش بود که خلفای بنی عباس را مدح می‌کرد. خاندان وی که بیشتر یهودی بودند، با اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بسیار دشمنی می‌ورزیدند و به سبب سروده‌اش بر ضد اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به دست صالح بن عطیه در بغداد کشته شد.



ابوسمط مروان بن سلیمان بن یحیی بن ابی حفصه اموی یمامی رشیدی، ایرانی الاصل بود. در یمامه زاده شد
[۱] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
و در همان‌جا پرورش یافت. او قبل از بیست سالگی شعر می‌سرود. با اشعار قدما آشنایی داشت
[۴] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
و از شاعران برجسته عصر خویش به‌شمار می‌رفت. خانواده وی همگی شاعر بودند. راویانی چون خلف احمر و اصمعی اشعار او را روایت کرده‌اند. گویند که وی علم لغت نمی‌دانست، همچنین اشعار دیگران را در برابر مبلغ ناچیزی خریداری، و سپس آن را منقح می‌ساخت. او بیشتر اشعارش را از دعامة بن عبدالله طائی یمامی گرفته است. مروان به بغداد رفت و خلفای بنی عباس را مدح گفت، به ویژه با هجو علویان به دربار هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) راه یافت. خاندان وی که بیشتر یهودی بودند، با اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بسیار دشمنی می‌ورزیدند. او از راه مدح خلفا و حاکمان وقت، ثروت زیادی‌ اندوخت. با این همه او بسیار بخل می‌ورزید.


علی‌رغم اینکه طبری می‌گوید که مروان درباره یکی از حوادث سال ۱۸۹ق شعر سروده است و این، حکایت از زنده بودنش در آن سال دارد، خطیب بغدادی معتقد است که وی در سال ۱۸۱ یا ۱۸۲ق به سبب سروده‌اش بر ضد اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به دست صالح بن عطیه در بغداد کشته شد و در مقبره نصر بن مالک به خاک سپرده شد.


اشعار وی سیصد ورقه است. قصیده لامیه او که افزون بر شصت بیت می‌باشد، موجود است.
[۲۰] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۱۳.
[۲۴] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۲۵۶.
[۲۵] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۴۵۹.



۱. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۰۸.    
۳. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
۴. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
۵. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۱۸۹.    
۶. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۶.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۲، ص۳۹۰.    
۸. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۲۹۹.    
۹. مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۳۲۰.    
۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۴۷۹.    
۱۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
۱۲. مرزبانی، محمد بن عمران، معجم الشعراء، ص۳۷۴.    
۱۳. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
۱۴. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۲۹۵.    
۱۵. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۸، ص۳۱۸.    
۱۶. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۷.    
۱۷. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۳۰۸.    
۱۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۷.    
۱۹. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۶.    
۲۰. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۱۳.
۲۱. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۳۷۲.    
۲۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۰۸.    
۲۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۲۲۰.    
۲۴. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۲۵۶.
۲۵. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۴۵۹.
۲۶. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۱۰۶.    
۲۷. ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۱، ص۱۲۲.    
۲۸. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۵۱.    
۲۹. عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲.    
۳۰. مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۳۱۸.    
۳۱. نویری، احمد بن عبدالوهاب، نهایة الارب، ج۳، ص۱۸۷.    
۳۲. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۳۲۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۵۸، برگرفته از مقاله «مروان یمامی».






جعبه ابزار