• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لفظ مرتجل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



لفظ مستعمَل در معنایی غیر از معنای اوّل، بدون متروک شدن معنای اوّل را لفظ مرتجل گویند.



لفظ مرتجل، از اقسام لفظ متعدد المعنی است، و در تعریف آن اختلاف وجود دارد.
برخی گفته‌اند: لفظ مرتجل لفظی است که برای معنایی وضع شده، سپس در معنای دیگر بدون لحاظ مناسبت استعمال گردیده و استعمالش در آن معنا غلبه پیدا کرده است.
برخی دیگر می‌گویند: لفظ مرتجل نخست برای معنایی وضع شده و سپس برای معنایی دیگر استعمال و برای آن نیز وضع شده است.
بیش تر اَعلام شخصی مرتجل هستند، مانند لفظ اسد که نخست برای معنای شیر، وضع شده و سپس اسم کسی قرار داده شده است.


لفظ منقول و مرتجل، مانند هم هستند، با این تفاوت که اوّلا: معنای اول در منقول مهجور می‌شود، اما در مرتجل مهجور نمی‌شود، ثانیاً: میان معنای اول و دوم در منقول مناسبت وجود دارد؛ بر خلاف مرتجل.



۱. معالم الدین و ملاذ المجتهدین، صاحب معالم، حسن بن زین الدین، ص۳۴.    
۲. معالم الدین و ملاذ المجتهدین، صاحب معالم، حسن بن زین الدین، ص (۳۵-۳۴).    
۳. مبادی الوصول الی علم الاصول، علامه حلی، حسن بن یوسف، ص۶۹.    
۴. بدایع الافکار، رشتی، حبیب الله بن محمد علی، ص (۵۵-۵۴).    
۵. المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج۱، ص۲۲۸.    
۶. کتاب التعریفات، جرجانی، محمد بن علی، ص۹۱.    
۷. المنطق، مظفر، محمد رضا، ص۴۷.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۷۳، برگرفته از مقاله «لفظ مرتجل».    

رده‌های این صفحه : الفاظ متعدد المعنی | مباحث الفاظ




جعبه ابزار