• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن قاسم بقری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



‌بقری، شمس الدین ابوالاکرام محمدبن قاسم بن اسماعیل البقری شیخ القُرّاءِ جامع ازهر و فقیه شافعی است .



بقری، شمس الدین ابوالاکرام محمدبن قاسم بن اسماعیل البقری (متوفی ۱۱۱۱)،شیخ القُرّاءِ جامع ازهر و فقیه شافعی. در (۱۰۱۸ در)قریه دارالبقر مصر زاده شد و در قاهره تحصیل کرد و از محضر علمای برجسته زمان خود بهره برد.
قرائت را نزد عبدالرحمان یمنی، حدیث را نزد بابِلی،نورالدین حلبی (متوفی ۱۰۴۴، صاحب السیرة الحلبیّة (انسان العیون فی سیرة الامین المأمون)) و برهان الدین لَقانی (متوفی ۱۰۴۱)، فقه را نزد احمدبن سلامه مزاحی (متوفی ۱۰۷۵؛ استاد بزرگ قرائت در قاهره و علی بن یحیی زیّادی (متوفی ۱۰۲۴) و محمدبن احمد شَوْبَری (متوفی ۱۰۶۹)) و تصوف را از عموی خود، موسی بن اسماعیل بقری فرا گرفت.
در فقه شافعی تَبحّر یافت و با وجود این، آثارش گواه بر این است که قلمرو اختصاصی او علوم قرآنی و قرائت بوده، و بویژه، در قرائت کسان بسیاری از دانش او بهره جسته‌اند (به گفته عبدالرحمان جَبَرتی،
[۱] عبدالرحمن بن حسن جَبَرتی، تاریخ عجائب الا´ثار فی التراجم والاخبار، ج۱، ص۱۱۶، بیروت.
بیشتر دانشمندان مصر یا شاگرد او بوده‌اند یا شاگردِ شاگردان او. )

۱.۱ - آثار بقری

مهمترین آثار او عبارت‌اند از: القواعد المُقرره فی الفوائد المُحَرّره، در شیوه قرائت ائمه قرائت و قواعد آن؛ غُنیه الطالبین و مُنیه الراغبین در تجوید ـ این کتاب به مقدمه البقری نیز شهرت دارد؛سِلک الدُرَر فی اعیان القرن الثانی عشر العمده السنیّه، حاوی قواعدی درباره «ن» ساکن، تنوین، مد، قصر و غیره؛ فتح الکبیرالمتعال، در توضیح مشکلات بعض آیات.
آثار دیگر او فوائد فی الوقف و الابتداء.
[۲] دارالکتب الظاهریة، فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریة، ج۱، ص۲۲۴ـ ۲۲۵، علوم القرآن الکریم، چاپ صلاح محمدخیمی، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۳] دارالکتب الظاهریة، فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریة، ج۱، ص۴۳۶ـ۴۳۹، علوم القرآن الکریم، چاپ صلاح محمدخیمی، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۴] الفهرست الشامل للتراث العربیّة الاسلامیة المخطوط: علوم القرآن، مخطوطات التجوید،ج ۲، ص ۴۲۷ـ۴۳۳،، عمان ۱۴۰۶/۱۹۸۶.



(۱) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰، ستون ۱۴۹.
(۲) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه، کشف الظنون،، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰.
(۳) عبدالرحمن بن حسن جَبَرتی، تاریخ عجائب الا´ثار فی التراجم والاخبار، بیروت.
(۴) دارالکتب الظاهریة، فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریة، علوم القرآن الکریم، چاپ صلاح محمدخیمی، دمشق ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
(۵) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۶) الفهرست الشامل للتراث العربیّة الاسلامیة المخطوط: علوم القرآن، مخطوطات التجوید، عمان ۱۴۰۶/۱۹۸۶،.
(۷) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
(۸) محمدخلیل بن علی مرادی، سِلک الدُرَر فی اعیان القرن الثانی عشر، بولاق ۱۲۹۱ـ۱۳۰۱، چاپ افست.


۱. عبدالرحمن بن حسن جَبَرتی، تاریخ عجائب الا´ثار فی التراجم والاخبار، ج۱، ص۱۱۶، بیروت.
۲. دارالکتب الظاهریة، فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریة، ج۱، ص۲۲۴ـ ۲۲۵، علوم القرآن الکریم، چاپ صلاح محمدخیمی، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۳. دارالکتب الظاهریة، فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریة، ج۱، ص۴۳۶ـ۴۳۹، علوم القرآن الکریم، چاپ صلاح محمدخیمی، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۴. الفهرست الشامل للتراث العربیّة الاسلامیة المخطوط: علوم القرآن، مخطوطات التجوید،ج ۲، ص ۴۲۷ـ۴۳۳،، عمان ۱۴۰۶/۱۹۸۶.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «‌بقری»، شماره۱۵۶۰.    






جعبه ابزار