• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سیدمحمد بن سیدمهدی قزوینی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سید محمد بن مهدی بن حسن، فقیه، محدّث، ادیب و از شاعران آل قزوینی بود.



سید محمد بن مهدی بن حسن (۱۲۶۲-۱۳۳۵ق/۱۸۴۶-۱۹۱۷م) در حلّه به دنیا آمد و پس از فراگیری مقدمات علوم، همراه دو برادرش (جعفر و حسین) برای ادامۀ تحصیل رهسپار نجف گردید. در این شهر ریاضیات و منطق و سطوح عالی فقه و اصول را نزد استادانی چون شیخ حسن کاظمی و برادرش شیخ محمد، شیخ علی حیدر نجفی، پدرش سیدمهدی، ملامحمد ایروانی و شیخ لطف‌الله مازندرانی آموخت.


او از پدر و استاد دیگرش ایروانی به کسب اجازه حدیث نایل آمد. محمد در اوان تحصیل از نجف به حلّه آمد و پس از چندی به نجف بازگشت و به درس ادامه داد.
بار دیگر به حله آمد و در ۱۲۹۳ق/۱۸۷۶م همراه پدر به نجف برگشت و در درس خارج فقه و اصول شرکت جست. سال بعد به حج رفت و مجدداً به حوزۀ نجف مراجعت کرد و به تعلیم و تعلّم ادامه داد.


سرانجام در ۱۳۱۳ق/۱۸۹۵م مردم حلّه، به سبب فقدان دیگر عالمان آل قزوینی (میرزا جعفر در ۱۲۹۸ق/۱۸۸۰م، سیدمهدی در ۱۳۰۰ق/۱۸۸۲م و میرزا صالح در ۱۳۰۴ق/۱۸۸۶م درگذشته بودند)، از سید محمد خواستند که به زادگاهش برگردد و پیشوایی دینی مؤمنان را به دست گیرد. او این دعوت را پذیرفت و به حلّه بازگشت و از استقبال شکوه‌مند مردم برخوردار شد. وی تا آخر عمر (مدت ۲۲ سال) در حلّه زیست و در آن‌جا حوزۀ درس وسیعی تشکیل داد که دانش دوستان بسیاری در آن گرد آمدند و عالمان و فقیهان چندی تربیت شدند. وی به فعالیت‌های اجتماعی و حل مشکلات عمومی نیز علاقه‌مند بود.


از کارهای او مرمّت قبور سادات و عالمان و مساجد است از قبیل ضریح قاسم بن موسی بن جعفر (علیه‌السلام)، قبر محقق، آل طاووس، ابن ادریس، شیخ وَرّام. وی نهر حلّه را نیز بازسازی کرد و گفته‌اند «سدّ هندیّه» که امروز بر فرات بسته شده‌ است، در ۱۳۲۲ق/۱۹۰۴م به پیشنهاد او و به وسیلۀ والی بغداد ساخته شد. بنای این سد از‌ همان سال آغاز گردید و در ۱۳۳۲ق/۱۹۱۳م پایان یافت.


سیدمحمد اهل قلم بود و آثار او را بدین‌گونه یاد کرده‌اند: ۱. منظومة فی المواریث، در حدود ۴۰۰ بیت است. او در ۱۳۳۲ق/۱۹۱۳م از سرودن آن فارغ شده‌است. این منظومه در نجف به چاپ رسیده‌است؛
۲. رسالة فی علم التّجوید؛
۳. دلیل المتحیّرین فی مناسک الحاجّ و المعتمرین؛
۴. طروس الانشاء؛
۵. الامالی.


وی در حلّه درگذشت و جسدش را در نجف در آرامگاه آل قزوینی به خاک سپردند.


۱. کحّاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۵۶، بیروت.    
۲. امین، سیدمحسن، اعیان الشّیعه، ج۱۰، ص۷۱، بیروت، ۱۴۰۳ق.    



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌قفطان»، ج۲، ص۴۵۲.    






جعبه ابزار