• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد افضل ارزگانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



محمد افضل ارزگانی از علما و نویسندگان مبرز شیعه افغانستان در قرن چهاردهم هجری بوده است.



وی در ۱۲۹۰ ق در خانواده‌ای زابلی از طایفه «جیرغی باتور» از توابع جاغوری به دنیا آمد. تحصیلات خویش را از مکتب خانه آغاز کرد و علوم اسلامی را نزد علمای جاغوری و اطراف فراگرفت.
پس از حملة امیرعبدالرحمن خان به هزاره جات (۱۳۰۹-۱۳۱۱ق) و قتل عام و آوارگی و بردگی بسیار از شیعیان، وی که خود از شاهدان این جنایت بود، پس از سقوط و تخریب ارزگان، از آنجا گریخت و به ایران و سپس عراق مهاجرت کرد. او جنایات و ستم‌های امیر را به اطلاع علمای ایران و عراق، از جمله میرزای شیرازی رساند و از آنان استمداد کرد.
علمای مشهد به کمک آوارگان شتافتند و میرزای شیرازی نیز طی نامه‌ای به دولت ایران، از آن خواست تا اقدام جدی و عاجلی در توقیف کشتار شیعیان افغانستان به عمل آورد.


ملا محمد در عراق سکونت گزید و نزد علما و مدرسان آنجا به تحصیل پرداخت. وی ضمن تحصیل، به توصیه برخی از هموطنانش کوشید تا با مطالعه کتب انساب و تاریخ و جغرافیا و نیز مشاهدات و یا شنیده‌های خود، تاریخ و انساب مردم هزاره را به رشته تحریر درآورد و سرانجام در این کار توفیق یافت.


ملامحمد، پس از مرگ امیرعبدالرحمن، نجف اشرف را به قصد وطن ترک کرد و در مسیر خویش در شهر کویته توقف کرد و ضمن دیدار با نزدیکان آواره اش در ۱۳۳۱ ق، کتاب یاد شده را با نام المختصر المنقول در تاریخ هزاره و مغول به چاپ سنگی رساند. سپس عازم افغانستان گردید و در جاغوری سکنی گزید. وی در آنجا به تدریس و پرورش طلاب علوم دینی اقدام کرد. او در سفرها و مجالس و محافل. مردم را به وحدت و آگاهی نسبت به معارف دینی دعوت می‌کرد. ظاهرا در یکی از همین سفرها، به صورت گمنام درگذشت (۱۳۵۰ ق).
[۱] مشاهیر تشیع در افغانستان، ج۱، ص۲۱-۲۳.
[۲] یادواره علامة شهید سید اسماعیل بلخی، ص۲۵۵.



۱. مشاهیر تشیع در افغانستان، ج۱، ص۲۱-۲۳.
۲. یادواره علامة شهید سید اسماعیل بلخی، ص۲۵۵.



دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «محمد افضل ارزگانی».    



جعبه ابزار