• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مجاز المجاز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مجاز المجاز، ارتکاب مجاز دوم در لفظ مجازی ، پس از فرض آن به منزله حقیقت را می‌گویند.



«مجاز المجاز» یعنی از لفظ مجازی مجاز دیگری آورده شود؛ به این بیان که لفظی که مجاز است و از حقیقتی ناشی شده است، به منزله حقیقت پنداشته شود و به واسطه علاقه میان آن با معنای سومی، مجازی دیگر آورده شود.


مانند: (ومن یکفر بالایمان فقد حبط عمله)؛ «و کسی که انکار کند آن چه را که باید به آن ایمان بیاورد، اعمال او تباه می‌شود».
این آیه به «ایمان» اشاره کرده که آن هم گفتن «لا اله الا الله» به زبان است و این گفتار به زبان هم نشانه تصدیق و باور درونی و قلبی است. پس ایمان، مجاز از لفظ و گفتار زبانی است، و به زبان آوردن هم نشان دهنده باور قلبی است؛ و این دو مجاز، برای نشان دادن حقیقتی نهفته در درون انسان است.
[۲] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴.
[۳] زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۲۹.
[۴] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۱.



۱. مائده/سوره۵، آیه۵.    
۲. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴.
۳. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۲۹.
۴. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۱.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مجاز المجاز».    



جعبه ابزار