مجمل (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به
لفظ فاقد معنای آشکار بالفعل، و مردد میان چند احتمال اطلاق می‌شود.
«مجمل» لفظی است که دلالتش بر
معنا یا
حکم شرعی ، واضح نباشد و مراد
متکلم به دست نیاید؛ به عبارت دیگر، مجمل لفظی است که ظهور بالفعل ندارد؛ هر چند مجمل بودن آن، به سبب یکی از اسباب اجمال باشد.
همه دانشمندان اسلامی جز
داوود ظاهری وقوع مجمل در
قرآن را پذیرفته‌اند. مثال مجمل در قرآن: (والمطلقات یتربصن بانفسهن ثلاثة قروء).
در این
آیه ، کلمه «قرء» در دو معنای «
حیض » و «طهر» مشترک است؛ بنابراین، معلوم نیست مراد
خداوند از آیه مزبور، تربص (منتظر ماندن) تا خاتمه سه طهر است یا تربص تا خاتمه سه حیض.
درباره
امکان بقای مجمل به حال خود، اقوالی است که اصح اقوال آن است که اجمال رفع می‌شود؛ به ویژه در اموری که باید به آن‌ها عمل بشود و خداوند بندگان را به آن‌ها امر کرده باشد. لفظ مجمل را با توجه با آشکار شدن معنای آن توسط
مبین (اعم از متصل یا منفصل)، «مبین به غیر» می‌گویند.
مجمل سه گونه است:
۱.
مجمل بالذات ؛ مانند
حروف مقطعه قرآن؛
۲.
مشترک لفظی که قرینه‌ای بر تعیین یکی از معانی نداشته باشد؛
۳.
مشترک معنوی .
اسباب اجمال.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مجمل».
