• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قیدهای استفهام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قیدهای‌ استفهام‌ کلماتی‌ پرسشی‌ هستند که‌ در ساختمان‌ جمله‌های‌ عربی نقش‌ قیدی‌ حالت‌، مکان‌، یا زمان‌ دارند.



کیف‌ = چگونه‌؟:
این‌ کلمه‌ در حقیقت‌ مصدری‌ است‌ که‌ غالباً به‌ عنوان‌ ابزار پرسش‌ به‌ کار رفته‌ است‌ کیف‌ به‌ صورت‌ کوتاه‌ شده «کَی‌ْ» نیز دیده‌ شده‌ است‌.
[۱] ابن‌ هشام‌، عبدالله‌، مغنی‌ اللبیب‌، ج۱، ص۴، به‌کوشش‌ محمد محیی‌الدین‌ عبدالحمید، بیروت‌، داراحیاء التراث‌ العربی‌.



أین‌َ = کجا؟:
این‌ کلمه‌ برای‌ پرسش‌ از مکان‌ است‌ و گاه‌ معنای‌ آن‌ توسط یک‌ حرف‌ جر تعیین‌ می‌شود: «مِن‌ أین‌» = از کجا؟. با این‌حال‌، در بسیاری‌ از موارد به‌ جای‌ «اہلی‌ أین‌» = به‌ کجا؟ «أین‌» به‌ کار می‌رود: «أین‌ تَخرج‌؟»


أنّی‌ = از کجا؟ کجا؟ چگونه‌؟ کِی‌؟ چه‌ وقت‌؟:
«أنی‌» واژه‌ای‌ است‌ بسیار ادیبانه‌ که‌ همه‌ جا نمی‌توان‌ آن‌ را به‌ کار برد.
[۲] سیبویه‌، عمرو، الکتاب‌، ج۱، ص۳۵، به‌کوشش‌ عبدالسلام‌ هارون‌، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
[۳] آذرنوش‌، آذرتاش‌، آموزش‌ زبان‌ عربی‌، ج۱، ص۴۸-۴۹، تهران‌، ۳۷۳ش‌.



متی‌ = کِی‌؟ چه‌ وقت‌؟:
برای‌ پرسش‌ از زمان‌.


أیان‌َ، یا اہیان‌َ:
[۴] سکاکی‌، یوسف‌، مفتاح‌ العلوم‌، ج۱، ص۰۸، به‌کوشش‌ نسیم‌ زرزور، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
[۵] سکاکی‌، یوسف‌، مفتاح‌ العلوم‌، ج۱، ص۱۳، به‌کوشش‌ نسیم‌ زرزور، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.

این‌ واژه‌ مانند متی‌ است‌، با این‌ تفاوت‌ که‌ أیان‌ را در تهویل و تفخیم به‌ کار برده‌اند. أیان‌ در اصل‌ «أی‌ّ + آن‌» بوده‌ است‌
[۶] سیبویه‌، عمرو، الکتاب‌، ج۱، ص۶۹- ۷۹، به‌کوشش‌ عبدالسلام‌ هارون‌، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
[۷] خطیب‌ قزوینی‌، محمد بن عبدالرحمن، الایضاح‌ فی‌ علوم‌ البلاغة، ج۱، ص۳۴، به‌کوشش‌ عبدالمنعم‌ خفاجی‌، بیروت‌، ۴۰۵ق‌/۹۸۵م‌.



۱. ابن‌ هشام‌، عبدالله‌، مغنی‌ اللبیب‌، ج۱، ص۴، به‌کوشش‌ محمد محیی‌الدین‌ عبدالحمید، بیروت‌، داراحیاء التراث‌ العربی‌.
۲. سیبویه‌، عمرو، الکتاب‌، ج۱، ص۳۵، به‌کوشش‌ عبدالسلام‌ هارون‌، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
۳. آذرنوش‌، آذرتاش‌، آموزش‌ زبان‌ عربی‌، ج۱، ص۴۸-۴۹، تهران‌، ۳۷۳ش‌.
۴. سکاکی‌، یوسف‌، مفتاح‌ العلوم‌، ج۱، ص۰۸، به‌کوشش‌ نسیم‌ زرزور، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
۵. سکاکی‌، یوسف‌، مفتاح‌ العلوم‌، ج۱، ص۱۳، به‌کوشش‌ نسیم‌ زرزور، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
۶. سیبویه‌، عمرو، الکتاب‌، ج۱، ص۶۹- ۷۹، به‌کوشش‌ عبدالسلام‌ هارون‌، بیروت‌، ۴۰۳ق‌/۹۸۳م‌.
۷. خطیب‌ قزوینی‌، محمد بن عبدالرحمن، الایضاح‌ فی‌ علوم‌ البلاغة، ج۱، ص۳۴، به‌کوشش‌ عبدالمنعم‌ خفاجی‌، بیروت‌، ۴۰۵ق‌/۹۸۵م‌.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «قیدهای استفهام»، ج۸،ص۳۳۲۸.    



جعبه ابزار