قضیه موجبه سالبةالمحمول
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قضیه موجبه سالبةالمحمول، به‌معنای قضیه موجبه‌ای است که
محمول آن از مفاهیم سلبی باشد.
قضیه‌ای که محمول آن از مفاهیم سلبی است و آن مفهوم به نحو ایجابی بر
موضوع حمل شود، قضیه موجبه سالبةالمحمول نامیده می‌شود، مانند: "زید معدوم است ".
این
قضیه را به سبب این که محمول آن از مفاهیم سلبی است سالبةالمحمول و از این لحاظ که حکم در آن ایجابی است موجبه نامیده می‌شود. در حقیقت در این قضیه، ایجاب سلب است و به این خاطر آن را از اقسام موجبه شمرده‌اند؛ هر چند به لحاظ معنا مرتبه ء شدید سلب را می‌رساند.
مفهوم سلبی در این قضیه نمی‌بایست از
ملکات وجودیه باشد؛ زیرا در این صورت،
قضیه معدوله می‌شود، مانند: "زید کور است " که قضیه معدولةالمحمول است.
نویسنده "
منطق نوین" درباره این قضیه گفته است:
"بیشتر علمای منطق که به مفهوم معنای سالبةالمحمول توجه نداشته‌اند آن را در حکم
سالبه دانسته و گفته‌اند احتیاج به وجود موضوع ندارد. اما از این نکته غافل مانده‌اند که در مرحله نهایی ایجاب سلب به عمل آمده و سلب برای موضوع ثابت گردیده و بر آن حمل شده است و اثبات چیزی برای چیزی بدون مثبت له ممکن نیست؛ بنابراین، سالبةالمحمول ملحق به
موجبه است و وجود موضوع را لازم دارد. "
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
•
سبحانی تبریزی، جعفر، تقریر بحث امام خمینی، تهذیب الاصول.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «قضیه موجبه سالبةالمحمول»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۲۴.
