قتل آمران به معروف (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قتل آمران به معروف در قرآن کریم نهی شده است.

---

قتل آمران به قسط حرمت دارد:
«ان الذین یکفرون بـایـت الله... ویقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس فبشرهم بعذاب الیم• اولـئک الذین حبطت اعمــلهم فی الدنیا والاخرة وما لهم من نـصرین؛ کسانی که نسبت به آیات خدا کفر می‌ورزند ... و (نیز) مردمی را که امر به عدالت می‌کنند به قتل می‌رسانند، و به کیفر دردناک (الهی) بشارت ده!• آنها کسانی هستند که اعمال (نیکشان، به خاطر این گناهان بزرگ،) در دنیا و آخرت تباه شده، و یاور و مددکار (و شفاعت کننده‌ای) ندارند.»

---

در تعقیب آیه گذشته که به طور ضمنی نشان می‌داد یهود و نصاری و مشرکانی که با پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به گفتگو و ستیز برخاسته بودند تسلیم حق نبودند در این آیه به بعضی از نشانه‌های این مساله اشاره می‌کند، می‌فرماید: کسانی که به آیات خدا کافر می‌شوند، و پیامبران را به ناحق می‌کشند و (همچنین) کسانی را از مردم که امر به عدل و داد می‌کنند به قتل می‌رسانند، آنها را به مجازات دردناک (الهی) بشارت بده (ان الذین یکفرون بآیات الله و یقتلون النبیین بغیر حق و یقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس فبشرهم بعذاب الیم).
در این آیه نخست به سه گناه بزرگ آنها اشاره شده (کفر ورزیدن به آیات پروردگار، کشتن پیامبران، بناحق و کشتن کسانی که از برنامه‌های پیامبران دفاع می‌کردند و مردم را به عدالت دعوت می‌نمودند) و هر یک از این گناهان به تنهایی کافی بود که ثابت کند آنها تسلیم فرمان حق نیستند، بلکه صدای حق گویان را در گلو خفه می‌کنند.
سپس در دنباله این آیه و آیه بعد، به سه کیفر و سرنوشت شوم آنها اشاره می‌کند: نخست عذاب الیم و دردناک بود که در بالا گذشت. دیگر اینکه می‌فرماید: آنها کسانی هستند که اعمال نیکشان در دنیا و آخرت نابود گشته، و اگر اعمال نیکی انجام داده‌اند تحت تاثیر گناهان بزرگ آنان اثر خود را از دست داده است (اولئک الذین حبطت اعمالهم فی الدنیا و الآخرة). دیگر اینکه آنها در برابر مجازات‌های سخت الهی هیچ یار و یاور (و شفاعت کننده‌ای) ندارند (و ما لهم من ناصرین).
در آیه اول آمران به عدالت و دعوت کنندگان به معروف و حق در ردیف پیامبران شمرده شده‌اند و کفر به خداوند و کشتن پیامبران و کشتن اینگونه افراد در یک سطح قرار گرفته است و این نهایت اهتمام اسلام را به مساله بسط عدالت در اجتماع روشن می‌سازد.
از آیه دوم شدت مجازات کسانی که اقدام به قتل چنین مردم صالحی بکنند به خوبی روشن می‌شود، زیرا سابقا گفته‌ایم حبط درباره همه گناهان نیست بلکه در مورد گناهان شدیدی است که اعمال نیک را نیز از میان می‌برد و از همه گذشته نفی شفاعت از این اشخاص نشانه دیگری بر شدت گناه آنها است.
اینکه فرمود: اولئک الذین حبطت اعمالهم فی الدنیا و الآخرة، و ما لهم من ناصرین: دو نکته را افاده می‌کند:
اول اینکه: اگر انسان کسی را به جرم اینکه امر به معروف و نهی از منکر می‌کند به قتل برساند اعمال نیکش همه حبط و بی اجر می‌شود.
دوم اینکه: در روز قیامت مشمول شفاعت نمی‌گردد.

---

در مجمع البیان از ابی عبیده جراح روایت آورده که گفت: به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عرضه داشتم کدام یک از مردم در قیامت عذابی سخت‌تر دارد؟ فرمود: مردی که پیامبری را بکشد، و یا مردی را به قتل برساند که امر به معروف و یا نهی از منکر می‌کند، آنگاه این آیه را تلاوت فرمود: الذین یکفرون بآیات الله و یقتلون النبیین بغیر حق، و یقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس، آنگاه فرمود: ‌ای ابا عبیده! بنی اسرائیل در یک ساعت چهل و سه پیامبر را کشتند، عابدان بنی اسرائیل که این را دیدند صد و دوازده نفر از آنان قیام نموده، کشندگان [[|انبیاء]] را امر به معروف و نهی از منکر کردند، و بنی اسرائیل همه آنان را تا آخر روز به قتل رساندند، و آیه نامبرده راجع به این واقعه است.

---