• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور به حکم عقل به قبح عقاب بر تکلیف خارج از قدرت مکلّف اطلاق می‌شود.



قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور، قاعده‌ای عقلی و مبتنی بر پذیرش حسن و قبح عقلی است و مفهوم آن این است که از نظر عقل، تکلیف نمودن عبد از سوی مولا به عملی که به انجام آن قادر نیست و عقاب نمودن وی به خاطر ترک آن، ناپسند است، زیرا قادر و مختار بودن مکلف از شرایط تکلیف است.


شهید «صدر» ضمن اذعان به محال بودن تکلیف به غیر مقدور، دو معنا برای آن ارائه نموده است:
۱. محال است مولا بنده اش را به دلیل کاری که در ارتکاب آن مختار نیست، مؤاخذه و عقاب نماید؛
۲. صدور چنین تکلیفی از مولا محال است، حتی اگر بر آن مؤاخذه مترتب نشود، زیرا ذات تکلیف، مشروط به قدرت است.


۱. دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۱، ص۳۱۵.    
۲. دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۲، ص۲۰۵.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۲۱، برگرفته از مقاله «قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور».    



جعبه ابزار