عیون المسائل (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عیون المسائل تالیف
محمد باقر بن محمد حسین مرعشی استرآبادی مشهور به
میرداماد ، از علمای
شیعه در آغاز
قرن یازدهم هجری و متوفای
سال ۱۰۴۰ هجری قمری. فیلسوف، حکیم، متکلم، ریاضی دان، فقیه، اصولی و دانشمند بزرگ زمان خود بود.
علامه میرداماد در این کتاب به شیوه عقلی و استدلالی وارد بحث شده و در برخی موارد استدلالهای فلسفی و منطقی را نیز مانند قیاس و اشکال اربعه را مستقیم یا غیر مستقیم مطرح نموده است.
بهر حال خواننده این کتاب براحتی متوجه می‌شود که مؤلف از اساتید و بزرگان
علم منطق و
فلسفه می‌باشد.
البته ایشان به شیوه‌های رائج مباحث در کتب فقهی توجه دارند و به قول مشهور،
اجماع ، نظرات فقهای
شیعه و ادله آنها مانند
جد بزرگوارشان
محقق ثانی ،
شهید اول ،
شیخ طوسی و دیگر فقهای
شیعه و همچنین آیات و روایات مسئله نیز توجه خاصی دارند. توجه به مباحث فقهی از دیدگاه عقلی و استدلالی از ویژگیهای این کتاب می‌باشد.
این کتاب منبعی خوب برای آشنایی با نظرات فقهی علامه میرداماد در باب
طهارت و
صلات می‌باشد.
مؤلف در آغاز کتاب می‌فرماید: فیقول احوج المربوبین الی الرب الغنی محمد بن محمد یلقب باقر الداماد الحسینی ختم الله له بالحسنی ان مذ مصرت العلم- و قد کنت ظفرت- علی ان اشد الیتامی عن آبائهم یتیم انقطع عن امامه فمن انتصب لذلک من شیعتنا کان افضل ممن جاهد الروم».
یعنی محتاج‌ترین بندگان به سوی پروردگار بی نیاز، محمد فرزند محمد و ملقب به باقر داماد حسینی، که امیدوارم خداوند عاقبت او را ختم به خیر گرداند می‌گوید: هنگامی که با
علم آشنا شدم، دیدم که محتاج‌ترین
یتیمان ، کسی است که از
امام خود جدا شده باشد و راهی برای آگاهی از دین خود نداشته باشد و خدمت به او و آگاه کردن او، از
جهاد با روم نیز با ارزشتر است.
این کتاب در پنج بخش آمده است. مؤلف نام هر بخش را مسئله نامیده است. مانند احکام
وضوء صحیح، احکام
تیمم ، ترتیب بین اعضاء
غسل ،
وجوب نیت ایتمام،
وجوب نیت در اجزاء
عبادت .
این کتاب در ۲۳۳ صفحه آمده است. این کتاب ناتمام می‌باشد.
آقا بزرگ تهرانی صاحب کتاب ارزشمند
الذریعة الی تصانیف الشیعة درباره این کتاب می‌فرماید: «عیون المسائل فی الفقه من الطهارة و العبادات و الصلاة. للمحقق الداماد المیر محمد باقر بن محمد الحسینی الاستر آبادی المتوفی فی اربعین و الف.
اوله
و من جناب فضلک الاستیفاق یا علیم یا حکیم، اللهم ان للسان هذه الرمة المخدجة ان یوازی حقوق نعمک بالحمد... و قد یحیل الیه فی الراشحة الخامسة عشرة من کتابه الرواشح. و یظهر منه ان له معلقات علیه ایضا. عند السید (عبد الحسین الحجة بکربلاء) و غیره».
یعنی کتاب عیون المسائل در
علم فقه از بحث
طهارت تا
عبادات و
نماز نوشته
محقق داماد میر محمد باقر فرزند محمد حسین استرآبادی متوفای ۱۰۴۰ می‌باشد. اول کتاب با این عبارت شروع می‌شود: خداوندا ترا
سپاس و از فضل تو درخواست بیداری دارم‌ای آگاه و‌ای
حکیم ، خدایا از تو درخواست دارم تا زبانم حقوق نعمتهای تو را برآورد. وی در کتاب خود به نام
الرواشح در بخش پانزدهم آن به این کتاب اشاره فرموده است. و از آن بر می‌آید که وی تعلیقه‌هایی نیز بر این کتاب نوشته است. یک نسخه از آن تعلیقه‌ها در نزد
عبد الحسین حجت در شهر
کربلاء می‌باشد و همچنین در نزد غیر ایشان.
نسخه‌ای که در این برنامه از آن استفاده شده، ناشر آن
سید جمال الدین میرداماد ، تاریخ نشر سال ۱۳۹۷ هجری قمری، در یک جلد، در قطع وزیری و چاپ اول می‌باشد.
این کتاب به همراه دوازده رساله دیگر از مؤلف به چاپ رسیده است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
