• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عمل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عمل، به کار گفته می‌شود.



از آن در همه ابواب فقه سخن گفته‌اند.


به گفته برخی لغویان، عمل عبارت است از هر کاری که از روی قصد انجام گیرد و از نظرگستره اخص از «فعل» است؛ زیرا فعل بر کار بدون قصد نیز اطلاق می‌شود.
[۱] المفردات(راغب)، واژه «عمل».

به گفته برخی دیگر، عمل به کاری گفته می‌شود که از روی عقل و اندیشه باشد؛ از این رو، قرین علم قرار می‌گیرد؛ لیکن فعل اعم است.
[۲] اقرب الموارد، واژه «عمل».



عمل دو گونه است:
۱. عمل جوارحی که با اعضای بدن انجام می‌شود، مانند نماز و روزه .
۲. عمل جوانحی که منشأ آن روح و قلب آدمی است، مانند نیّت ، عقیده و حب و بغض .
[۳] مدارک العروة، ج۴، ص۳۸۶.



عمل موضوع احکام تکلیفی پنج‌گانه است. عملی که شارع مقدس آن را به گونه حتم و الزام از مکلّف خواسته است، عمل واجب و عملی که شارع آن را محبوب و مطلوب معرفی کرده، اما به گونه حتم و الزام نخواسته است، عمل مستحب ، و عملی که شارع ترک آن را به گونه حتم و الزام خواسته است، حرام ، و عملی که ترک آن را بدون الزام خواسته است، عمل مکروه ، و عملی که شارع، مکلّف را میان انجام دادن و ترک مخیّر کرده، عمل مباح است.


خداوند بر اعمالی که مکلّف انجام می‌دهد، پاداش و جزا می‌دهد؛ بر طاعت‌ها، پاداش نیک و ثواب تفضل می‌کند و بر معاصی و گناهان کیفر و عذاب می‌دهد، مگر آنکه گناهکار از گناه خویش توبه کند و یا عفو و بخشش الهی شامل او شود.


عمل به لحاظ حکم وضعی به صحّت و فساد متصف می‌شود.


برخی عقود بر پایه عمل بنا شده‌اند، مانند اجاره بر اعمال، مضاربه ، مساقات و مزارعه . در این نوع عقود، عمل از ارکان آن به شمار می‌رود.


۱. المفردات(راغب)، واژه «عمل».
۲. اقرب الموارد، واژه «عمل».
۳. مدارک العروة، ج۴، ص۳۸۶.



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۴۸۶، برگرفته از مقاله«عمل».    



جعبه ابزار