• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علی بن عیسی بغدادی حسنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



علی بن عیسی بغدادی حسنی (متوفای ۳۳۴ق)، وزیرِ مقتدر عباسی و قاهربالله عباسی و یکی از علمای صاحب منصب، از اهالی بغداد و ایرانی‌تبار قرن چهارم هجری قمری بود.



ابوالحسن علی بن عیسی بن داوود بن جراح بغدادی حسنی، وزیرِ مقتدر عباسی و قاهر عباسی و یکی از علمای صاحب منصب، از اهالی بغداد و ایرانی‌تبار بود. بیشتر روزگار خود را به کتابت و دبیری سپری کرد. سپس والی مکه شد. مقتدر عباسی در سال ۳۰۰ق او را به بغداد فراخوانده، به وزارت گماشت. وی اوضاع را سامان داد و مدیریّتی خوب و روشی نیکو داشت.
در سال ۳۰۴ق مقتدر او را عزل و زندانی کرد، و در سال ۳۱۱ق او را به مکه و از آن‌جا به صنعا تبعید کرد. سپس در سال ۳۱۲ق اجازه داد به مکه باز گردد؛ او بازگشت و در آن‌جا عهده‌دار مسئولیت نظارت بر توابع مصر و شام شد و بین آن دو شهر، رفت و آمد می‌کرد.
خلیفه مقتدربالله، او را به وزارت بازگرداند و او در سال ۳۱۴ق به بغداد آمد. در سال ۳۱۶ق بر او خشم کرد و او را عزل و دستگیر کرد. سپس در سال ۳۱۸ق او را ناظر بر دیوان‌ها قرار داد. بدین‌ترتیب، زندگی او پر از فراز و نشیب بود.


ابن جراح، انسانی صادق، متدین، درستکار، دانشمند و از وزیران خوب بود. خیر و نیکی او زیاد بود و هم‌نشینی با دانشمندان را دوست می‌داشت. صولی گوید: «من در دربار بنی عباس، وزیری را نمی‌شناسم که از نظر پاکدامنی، زهد، حفظ قرآن و آشنایی با مفاهیم قرآنی، همانند او باشد.» او شاعر بود و در یکی از اشعار خود، رابطه با مردم را شرح داده، می‌گوید:
«مردم فقط با دنیا و دنیاداران همراهند؛ اگر روزی دنیا به صاحب دنیا پشت کرد، آنها هم پشت می‌کنند.
دنیادار را تعظیم می‌کنند و اگر روزی دنیا بر او ظفر یافت، آنها نیز دنیا را همراهی می‌کنند.»


دیوان رسائل، معانی القرآن، جامع الدعاء، سیاسة المملکه و سیرة الخلفاء از تالیفات او است.


۱. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۴۶۵.    
۲. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۲۱۷.    
۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم ج۱۳، ص۱۶۶.    
۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، اعتاب الکتاب، ص۱۸۶.    
۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۱۷.    



عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۲۳۶.






جعبه ابزار