• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عقاید ابرار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نیکان و نیکو کاران، اهل مرتبه عالی ایمان را ابرار گویند که بعضی از باورهای ابرار در ذیل ذکر می‌شود




برترین شأن هستی آدمی، عقاید و باورهای او است؛
[۱] قرآن در اسلام، ص‌۱۰.
[۲] قرآن در اسلام، ص‌۱۱.
از این رو قرآن هنگام شمارش اوصاف ابرار، پس از نفی مصادیق پنداری و نادرست بِرّ، از باورهای آنان آغاز کرده، می‌فرماید: نیکی (همه)آن نیست که روی خویش به سوی خاور و باختر فرا دارید؛ بلکه نیکی آن است که کسی به خدا و... ایمان آورد: «لیس البِرَّ أن تُولّوا وجوهَکُم قِبَل المشرقِ والمغربِ و لـکنَّ البِرَّ مَن ءامَنَ باللّه...».
قرآن در مقام تعریف بِرّ (نیکوکاری) از تعریف مزبور عدول کرده، به جای آن بَرّ (نیکوکار) را تعریف و وصف می‌کند و این بدان معنا است که مفهومِ خالی از مصداق و حقیقت، اثر و فضیلتی ندارد.
قرآن، مقام‌ها و حالت‌ها را با تعریف صاحبان آن‌ها روشن می‌سازد و به تبیین مفهوم صِرف بسنده نمی‌کند.
شاید بتوان گفت قرآن با روش یاد شده به این نکته اشاره می‌کند که نیکوکاری با جان نیکوکار آمیخته شده؛ به گونه‌ای که عامل و عمل متّحد گردیده‌اند.



باورهای ابرار در قرآن چنین تبیین شده است:

۲.۱ - ایمان به مبدأ و معاد


۱ و ۲. ایمان به مبدأ و معاد:
«و‌لـکنَّ البرَّ مَن ءامنَ باللّهِ والیَومِ الأخرِ.»
تعبیر «مَن ءامن باللّه» همه شناخت‌های مرتبط با معرفة‌اللّه مانند شناخت براهین اثبات واجب و صفات ثبوتی و سلبی او را در بر می‌گیرد.
[۶] مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۴۷۶.

خدای متعالی در تبیین صفات ابرار، از ایمان به خدا و روز بازپسین آغاز کرد؛ زیرا این ایمان، اساس هر بِرّ و مبدأ هر خیری است و ایمان، ریشه برّ نیست، مگر این که در نفس آدمی با برهان تثبیت شود و توأم با خضوع و اذعان باشد؛ پس کسی که در میان مردمی رشد یافته و نام خدا و جهان آخرت را در سوگندها و گفتوگوهایشان شنیده و از آنان پذیرفته، چنین ایمانی باعث نیکوکاری نخواهد شد.
[۷] المنار، ج‌۲، ص‌۱۱۱.

قرآن در پایان آیه ۱۷۷ سوره بقرهاز ابرار به پارسایان تعبیر می‌کند:«و‌أولـئک هُم‌المتّقونَ» و در آغاز سوره بقره، از ایمان به غیب (مبدأ و...) و یقین پارسایان به جهان آخرت و روز بازپسین سخن به میان می‌آورد:«اَلّذِینَ یُؤمِنونَ بِالغَیب... وَ بِالأخِرة هُم یُوقِنون».

۲.۲ - ایمان به فرشتگان


۳. ایمان‌به فرشتگان:
«... والملـئکةِ»از آن‌جا که انسان در مسیر رسیدن به کمال و عوالم تجرّد و نور و صفا قرار دارد، پس از ایمان و وابستگی به خداوند تعالی و روز آخرت، باید این منزل (عالم فرشتگان)را در مسیر خود که بین او و عالم لاهوت و نور است، مورد توجّه قرار دهد.
[۱۰] تفسیر روشن، ج‌۲، ص‌۳۳۷.

افزون بر این فرشتگان، واسطه فیض خداوند و تدبیر کننده امور به اذن اویند؛ بنابراین، شفاعت و ایمان به آنان از باب شکر واسطه نعمت لازم است؛ چنان که شکر خداوند در جای‌گاه مبدأ همه نعمت‌ها قرار دارد.
[۱۱] مواهب الرحمن، ص‌۲، ص‌۳۳۶‌ـ‌۳۳۵.


۲.۳ - ایمان به رسالت و کتب آسمانی


۴. ایمان به رسالت و کتاب‌های آسمانی:
«والکتـبَ و النَّبِیّین»مقصود از ایمان به کتاب و نبیّین، ایمان به رسالت همه پیامبران الهی و کتاب‌های آسمانی آنان، و‌ایمان به آنان، مستلزم پیروی از هدایتشان است و سِرّ این که مؤمنان و پارسایان، به ویژه ابرار، به همه رسولان و همه کتاب‌های آسمانی ایمان دارند، این است که همه شرایع، در اصول و خطوط کلّی معارف (مبدأ، معاد، عمل صالح) یک‌سانند: «إنّ الدِّین عندَاللّهِ الإسلـمُ».
از این رو پیامبران الهی، هر یک مُصدِّق رسولان پیشین و مبشّر پیامبران پس از خود بوده‌اند.
[۱۴] تسنیم، ج‌۲، ص‌۱۹۵.

علاّمه طباطبایی می‌گوید: موارد پیش گفته، جامع همه معارف حقّی است که خدای سبحان، ایمان به آن‌ها را از بندگانش خواسته و مقصود از ایمان، ایمان کاملی است که در قلب آدمی مستقر شود و شک، اعتراض و اضطراب بدان راه نیابد و در قلمرو اخلاق و رفتار نیز بی‌اثر نباشد.
جمله «أولـئک الَّذین صَدقوا» در ذیل آیه ۱۷۷ سوره بقرهکه پس از شمردن اوصاف ابرار قرار گرفته و در آن، صدق مطلق آمده و به اعمال قلبی یا جوارحی مقیّد نشده، نشانه ایمان صادقانه ابرار است‌...؛ بنابراین، ابرار دارای مرتبه عالی ایمانند.
چنان‌که قرآن می‌فرماید: «الَّذین ءامَنوا و لم‌یَلبِسُوا إیمـنَهم بظُلم أولـئک لَهم الأمنُ و هم مُهتدون = کسانی‌که ایمان آوردند و ایمان خود را به ستمی (شرک)نیامیختند، ایشانند که ایمنی دارند و آنان راه‌یافتگانند».


 
۱. قرآن در اسلام، ص‌۱۰.
۲. قرآن در اسلام، ص‌۱۱.
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۴. المیزان، ج‌۱، ص‌۴۲۸.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۶. مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۴۷۶.
۷. المنار، ج‌۲، ص‌۱۱۱.
۸. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۱۰. تفسیر روشن، ج‌۲، ص‌۳۳۷.
۱۱. مواهب الرحمن، ص‌۲، ص‌۳۳۶‌ـ‌۳۳۵.
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۱۳. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹.    
۱۴. تسنیم، ج‌۲، ص‌۱۹۵.
۱۵. المیزان، ج‌۱، ص‌۴۲۸.    
۱۶. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۱۷. انعام/سوره۶، آیه۸۲.    
۱۸. المیزان، ج‌۱، ص‌۴۲۹.    




دانشنامه موضوعی قرآن    



جعبه ابزار