• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شعور (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


از موضوعات و عناوین به کار رفته در آیات قرآن، شعور است.


شعور از ماده «شعر» اسمى براى علم و آگاهى دقيق است.
[۱] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۵۶، «شعر».    
گفتنى است كه در اين‌جا شعور و ادراك غير صاحبان عقل‌ انسان، جن، شیاطین و ملائکه‌) مدّ نظر است و شعور ذوى العقول، در ذيل عناوین مربوط شناخت
[۲] به مقاله شناخت (قرآن) رجوع شود.
يا علم
[۳] به مقاله علم (قرآن) رجوع شود.
بحث مى‌شود.
در اين عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌ «سبح» و مشتقّات آن و جملات مفيد معناى شعور و ادراك در غير صاحبان عقل استفاده شده است.

امام خمینی بر مبنای اصالت و تشکیک در وجود، و باتوجه‌به اینکه شعور و حیات را همان مدرک بودن، فعالیت و ادراک می‌داند، بر این باور است که علم ساری در تمام موجودات است.
[۴] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۲، ص۳۳۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
[۵] خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    
به‌گونه‌ای که هر ذره‌ای از موجودات حتی جمادات و نباتات خالی از علم نیستند و هر جا شعاع هستی باشد، به همان‌اندازه شعاع نور علم است و از همین رو خالی بودن از تمام حقیقت علم، خالی بودن از تمام حقیقت وجود است که همان معدوم مطلق است.
[۶] خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۵۹-۲۶۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    

ایشان سخن فیلسوفان مشاء را درباره‌ اینکه اجسام و مادیات علم حضوری به خود ندارند، نقد کرده و بر این باور است که همه موجودات حیات، شعور و علم دارند و بلکه همه معرفت به ذات مقدس حق‌تعالی دارند و به‌ همین جهت تسبیح موجودات که در آیات الهی آمده‌ خود دلیل بر علم و ادراک و حیات و شعور آنهاست.
[۷] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۸۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
[۸] خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۶۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
[۹] خمینی، روح‌الله، تفسیر سوره حمد، ص۹۸-۹۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
براین‌اساس تسبیح ذکرشده در قرآن در نظر امام‌ خمینی تسبیح نطقی، شعوری و ارادی است و تسبیح تکوینی ذاتی.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۲۵۵-۲۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
ازاین‌رو ایشان برای همه ذرات عالم ادراک قائل‌اند و همه چیز زنده و مدرک و ناطق می‌دانند، ولی از نظر حکمای مشاء، موجودات تنها از مرتبه‌ حیوانیت به بعد ادراک دارند و نبات و جمادات ادراک ندارند. براین‌اساس طبق نظر امام‌ خمینی تمام موجودات بهره‌ای از عالم غیب و حیات و علم دارند و این مطلب علاوه‌ بر اینکه نزد ارباب فلسفه متعالیه برهانی است، نزد اصحاب قلوب و معرفت نیز به مشاهده عینی ثابت است و باتوجه‌به اینکه علم مساوق وجود است؛ ازاین‌رو وجود داشتن مستلزم شعور و ادراک است و مقصود از این ادراک نوعی علم حضوری ضعیف به خود و فاعل خود است که به‌موجب آن، امور جسمانی نیز دارای نوعی علم حضوری‌اند.
[۱۱] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۳۹۶-۳۹۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


ابزار شعور (قرآن)، زمینه‌های شعور (قرآن)، شعور آتش (قرآن)، شعور آسمان‌ها (قرآن)، شعور ابابیل (قرآن)، شعور اعضای بدن (قرآن)، شعور باد (قرآن)، شعور بت‌ها (قرآن)، شعور پا (قرآن)، شعور پرندگان (قرآن)، شعور پوست (قرآن)، شعور جهان (قرآن)، شعور جهنم (قرآن)، شعور چشم (قرآن)، شعور حیوانات (قرآن)، شعور خورشید (قرآن)، شعور درختان (قرآن)، شعور دست (قرآن)، شعور رعد (قرآن)، شعور زبان (قرآن)، شعور زمین (قرآن)، شعور زنبور عسل (قرآن)، شعور ستارگان (قرآن)، شعور سنگ‌ها (قرآن)، شعور کلاغ‌ها (قرآن)، شعور کوه‌ها (قرآن)، شعور گوش (قرآن)، شعور گیاهان (قرآن)، شعور ماه (قرآن)، شعور معبودان باطل (قرآن)، شعور موجودات (قرآن)، شعور مورچگان (قرآن)، شعور هدهد (قرآن).

۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۵۶، «شعر».    
۲. ↑ به مقاله شناخت (قرآن) رجوع شود.
۳. ↑ به مقاله علم (قرآن) رجوع شود.
۴. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۲، ص۳۳۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۵۹-۲۶۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۸۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۸. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۶۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، تفسیر سوره حمد، ص۹۸-۹۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۲۵۵-۲۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۱. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۳۹۶-۳۹۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۷، ص۲۷۴، برگرفته از مقاله «شعور».    
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.



رده‌های این صفحه : دیدگاه های فلسفی امام خمینی | شعور | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار