• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شبه عمد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شبه عمد از جمله الفاظی است که در فقه بکار رفته است.




شِبه عمد از اقسام جنایت است.جنايت به لحاظ قصد و عدم قصد آسيب رسانى، به عمد، شبه عمد و خطا تقسيم مى‏شود.

۱.۱ - معنای جنایت عمدی


جنايت عمدى عبارت است از جنايت فرد عاقل و بالغى كه قصد ارتکاب فعل و نيز آسيب ايجاد شده به سبب آن را داشته باشد.

۱.۲ - معنای جنایت شبه عمد


جنايت شبه عمد كه از آن به «شبه خطا»، «عمد خطا» «خطای عمد»، «عمد شبیه خطا» و «خطای شبیه عمد» نيز تعبير مى‏شود، عبارت است از جنايت فرد عاقل و بالغى كه قصد ارتكاب فعل منجر به آسيب را داشته، ليكن قصد آسيب زدن را نداشته است، مانند اينكه استادى شاگرد خود را به قصد ادب كردن بزند و شاگرد به طور اتفاق بر اثر آن بميرد.

۱.۳ - کاربرد شبه عمد در فقه


از احكام آن در بابهاى ارث، شهادات، قصاص و دیات سخن گفته‏اند.

۱.۴ - حکم جنایت شبه عمد


جنايت شبه عمد يا موجب از بين رفتن عضو فرد آسيب ديده مى‏شود يا منفعت وى از قبيل بينايى و شنوايى و يا كشته شدن او. در هر سه صورت، جنايت شبه عمد موجب ثبوت قصاص بر جانى نمى‏گردد، بلكه دیه ثابت مى‏شود. در قتل شبه عمد کفاره نيز ثابت مى‏شود و كفاره آن به قول مشهور مرتّب (آزاد كردن برده و در صورت عدم امكان آن، دو ماه پى در پى روزه گرفتن و با عدم امكان آن، اطعام شصت فقير) است.
از موانع ارث، قاتل بودن وارث است. در ثبوت اين حكم نسبت به قتل عمد شكى نيست؛ ليكن جريان آن نسبت به قتل شبه عمد اختلافی است. چنان كه بنابر قول به جريان، در اينكه قاتل از تمامى ترکه مقتول، حتى ديه، ارث مى‏برد يا اينكه از ديه ارث نمى‏برد، اختلاف است. اكثر فقها قول دوم را اختيار كرده‏اند.


 
۱. القواعد و الفوائد ج۱، ص۳۴۵-۳۴۷.    
۲. جواهر الکلام ج۴۳، ص۳-۴.    
۳. جواهر الکلام ج ۳۹، ص۳۶-۴۰.    




جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۶۰۵.    






جعبه ابزار