• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شاکران (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



در این مقاله آیات مرتبط با شاکران و شکرگزاران نعمت‌های الهی معرفی می‌شوند.



شاكران نعمتهای خدا، داراى مقامى والا و ارزشمند در پيشگاه الهى:
«وَ كَذلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَ هؤُلاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنا أَ لَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ؛و اين‌گونه بعضى از آنها را با بعض ديگر آزموديم؛ تا توانگران بگويند: آيا اين گروه فقيران هستند كه خداوند از ميان ما برگزيده، و بر آنها منّت گذارده و نعمت ايمان بخشيده است؟! بگو: آيا خداوند، شاكران را بهتر نمى‌شناسد؟!»


امام‌ خمینی برای شکر و شاکران مراتبی قائل است و با نقل کلام خواجه عبدالله انصاری در این مقامات، معتقد است این نظر که شکر از مراتب عامه مردم باشد، صحیح نیست، بلکه مراتب ابتدایی شکر از مراتب عامه شمرده می‌شود و مراتب نهایی آن برای اولیا و کاملان است که مرتبه جامع بوده حافظ همه مراتب ظاهری و باطنی است. ازاین‌رو شکر آنان به تمامی زبان‌های ظاهری و باطنی است. زیرا از حجاب حیوانیت و دنیاطلبی بیرون رفته‌اند و قلبشان را جلوه‌گاه عالم غیب نموده، صاحب کامل‌ترین درجات معرفت توحیدی نسبت ‌به نعمت دهنده و نعمت‌های او گشته‌اند، ازاین‌رو اسباب و مسببات ظاهری و باطنی را مستقل نمی‌دانند و جلوه حق را در ورای چنین حجابی می‌بینند.
به اعتقاد امام‌ خمینی شکر مراتب و درجات بسیاری دارد که به حسب مراتب معرفت نعمت دهنده و معرفت نعمت‌ها و نیز به حسب اختلاف مراتب کمال انسانی مختلف می‌شود، چنان‌که شکر نعمت‌های ظاهری، باطنی و نعمت معارف و تجلیات اسمایی هرکدام به‌گونه‌ای خاص است. به اعتقاد ایشان، زمانی شکر حقیقی نسبت ‌به همه مراتب شکر رخ می‌دهد که تجلیات جمالی و جلالی حق در قلب سالک به ‌صورت مشاهده حضوری رخ دهد و قلب سالک مظهر جلوه رحمانی، رحیمی، مالکی و قهری شود و این حقیقت تنها برای رسول ختمی‌مرتبت و اولیای کامل او حاصل می‌شود، در مقابل کسانی که از تجلیات ذاتی بهره‌ای نبرده‌اند و قلب آنها از تجلیات صفاتی، اسمایی، افعالی و توحید فعلی خالی‌ است به‌گونه‌ای در کفران نعمت‌های الهی واقع شده‌اند.
[۷] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۴۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



آگاهی كامل خداوند از شاكران:
«وَ كَذلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَ هؤُلاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنا أَ لَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ؛و اين‌گونه بعضى از آنها را با بعض ديگر آزموديم؛ تا توانگران بگويند: آيا اين گروه فقيران هستند كه خداوند از ميان ما برگزيده، و بر آنها منّت گذارده و نعمت ايمان بخشيده است؟! بگو: آيا خداوند، شاكران را بهتر نمى‌شناسد؟!»


مصادیق شاکران که در آیات قرآن ذکرشده‌اند عبارتند از:
آدم علیه‌السلام
[۹] به مقاله شکرگزاری آدم (قرآن) رجوع شود.
، آل‌داود
[۱۰] به مقاله شکرگزاری آل داود (قرآن) رجوع شود.
، آل‌لوط
[۱۱] به مقاله شکرگزاری آل لوط (قرآن) رجوع شود.
، ابراهیم علیه‌السلام
[۱۲] به مقاله شکرگزاری ابراهیم (قرآن) رجوع شود.
، اصحاب صفه
[۱۳] به مقاله شکرگزاری اصحاب صفه (قرآن) رجوع شود.
، برادران يوسف، اقلیت انسانها، بهشتیان
[۱۶] به مقاله شکرگزاری بهشتیان (قرآن) رجوع شود.
، حوا علیهاالسلام
[۱۷] به مقاله شکرگزاری حوا (قرآن) رجوع شود.
، خدا
[۱۸] به مقاله شکرگزاری خدا (قرآن) رجوع شود.
، داود علیه‌السلام
[۱۹] به مقاله شکرگزاری داود (قرآن) رجوع شود.
، سلیمان علیه‌السلام
[۲۰] به مقاله شکرگزاری سلیمان (قرآن) رجوع شود.
، فقیران
[۲۱] به مقاله شکرگزاری فقیران (قرآن) رجوع شود.
، نوح علیه‌السلام
[۲۲] به مقاله شکرگزاری نوح (قرآن) رجوع شود.
، یعقوب علیه‌السلام
[۲۳] به مقاله شکرگزاری یعقوب (قرآن) رجوع شود.
، یوسف علیه‌السلام
[۲۴] به مقاله شکرگزاری یوسف (قرآن) رجوع شود.
.


اقلیت شاکران (قرآن)، پاداش شاکران (قرآن).


۱. انعام/سوره۶، آیه۵۳.    
۲. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۳. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۴۶-۳۴۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۴. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۸۲-۱۸۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۵. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۴۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۶. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۴۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۷. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۴۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۸. انعام/سوره۶، آیه۵۳.    
۹. به مقاله شکرگزاری آدم (قرآن) رجوع شود.
۱۰. به مقاله شکرگزاری آل داود (قرآن) رجوع شود.
۱۱. به مقاله شکرگزاری آل لوط (قرآن) رجوع شود.
۱۲. به مقاله شکرگزاری ابراهیم (قرآن) رجوع شود.
۱۳. به مقاله شکرگزاری اصحاب صفه (قرآن) رجوع شود.
۱۴. به مقاله شکرگزاری برادران یوسف (قرآن) رجوع شود.
۱۵. به مقاله شکرگزاری اقلیت انسان‌ها (قرآن) رجوع شود.
۱۶. به مقاله شکرگزاری بهشتیان (قرآن) رجوع شود.
۱۷. به مقاله شکرگزاری حوا (قرآن) رجوع شود.
۱۸. به مقاله شکرگزاری خدا (قرآن) رجوع شود.
۱۹. به مقاله شکرگزاری داود (قرآن) رجوع شود.
۲۰. به مقاله شکرگزاری سلیمان (قرآن) رجوع شود.
۲۱. به مقاله شکرگزاری فقیران (قرآن) رجوع شود.
۲۲. به مقاله شکرگزاری نوح (قرآن) رجوع شود.
۲۳. به مقاله شکرگزاری یعقوب (قرآن) رجوع شود.
۲۴. به مقاله شکرگزاری یوسف (قرآن) رجوع شود.



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۷، ص۳۸۰، برگرفته از مقاله «شاکران».    
دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار