• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سکر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سُكْر (به ضم سین و سکون کاف) از واژگان قرآن کریم و به معنای مستی است همچنین سَکَر (به فتح سین و کاف) به معنای خمر و شراب و هر چیز مست‌کننده است.



سُكْر (بر وزن قفل) مستى (و بر وزن فرس) شراب و چيز مست‌كننده است.


کاربردهای واژه سُكْر در آیات قرآن عبارتند از:

۲.۱ - سَكْرَت

چون غفلت و بى خبرى نوعى از مستى است لذا به آن سَكْرَت گفته شده‌ است.
(لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي‌ سَكْرَتِهِمْ‌ يَعْمَهُونَ) «به جان تو كه آنها در غفلت خود سرگردان بودند.» و شايد مراد از آن گمراهی است كه آن هم شعبه‌اى از مستى است.

۲.۲ - سَكْرَةُ الْمَوْت

سَكْرَةُ الْمَوْت: مستى مرگ همان شدت مرگ است كه بر عقل غالب می‌شود و هوش از سر می‌رود.
(وَ جاءَتْ‌ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذلِكَ ما كُنْتَ مِنْهُ تَحِيدُ) «شدّت مرگ آمد و آن همان است كه فرار می‌كردى.» بعضى‌ «بِالْحَقِّ» را موت دانسته و گفته‌اند: شدت مرگ، مرگ را آورد.

۲.۳ - سُكِّرَتْ

(لَقالُوا إِنَّما سُكِّرَتْ‌ أَبْصارُنا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ) (باز مى‌گفتند: ما چشم‌بندى شده‌ايم؛ بلكه ما قومى سحر شده‌ايم!)
ممكن است‌ «سُكِّرَتْ» در آيه بسته شدن باشد. می‌گويند چشم‌هاى ما بسته شده. در اقرب گويد «سُكِّرَتْ‌ أَبْصارُنا» يعنى چشم‌هاى ما بسته و متحيّر شده كه نوعى مستى و بى‌شعورى است.
[۲۱] شرتونی، سعید، اقرب الموارد.
خلاصه آنكه چشم خود را تخطئه می‌كنند و بلكه گويند كه محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ما را سحر نموده است.

۲.۴ - سَکَر

(وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ‌ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً ...) (و از ميوه‌هاى درختان خرما و انگور، مسكرات ناپاک و روزی خوب و پاكيزه مى‌گيريد....)
«سَكَر» چنانكه از راغب نقل شد و طبرسی و جوهری و اقرب و قاموس گفته به معنى خمر است يعنى از ميوه‌هاى درختان خرما و مو، شراب و روزى خوب به دست می‌آوريد.
[۳۱] شرتونی، سعید، اقرب الموارد.
«رزق حسن» قرينه مبغوض بودن خمر در آيه است.

۲.۵ - سَكْران

سَكْران به معنای مست و جمع آن سُكارى است‌.
(لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ‌ سُكارى‌ ...) (در حال مستى به نماز نزديک نشويد....)


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۲۸۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۱۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۳۴.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۱۶.    
۵. حجر/سوره۱۵، آیه۷۲.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۸۴.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۷۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۲۶.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۰۵.    
۱۰. ق/سوره۵۰، آیه۱۹.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۴۸.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۵۲۱.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۱۷.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۴۶.    
۱۵. حجر/سوره۱۵، آیه۱۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۶۲.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۳۶.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۱۹۷.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۰۹.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۷۲.    
۲۱. شرتونی، سعید، اقرب الموارد.
۲۲. نحل/سوره۱۶، آیه۶۷.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۷۴.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۲۸۹.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۴۱۸.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۷۲.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۸.    
۲۸. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۱۶.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۷۱.    
۳۰. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۲، ص۶۷۸.    
۳۱. شرتونی، سعید، اقرب الموارد.
۳۲. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۴۰۹.    
۳۳. نساء/سوره۴، آیه۴۳.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۸۵.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۶۰.    
۳۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۵۷۲.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۸۰.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۱۶۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سکر»، ج۳، ص۲۸۱.    






جعبه ابزار