• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سطح (منطق)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مشابه: سطح (علوم دیگر).

سطح، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای کمّ متصل قارّ دارای قابلیت قسمت در دو جهت است.



کمّیّات متصل قارّ بر سه نوع‌اند:
۱. جسم تعلیمی: از سه جهت طول و عرض و عمق، قابل قسمت است.
۲. سطح: از دو جهت قابل قسمت و دارای طول و عرض است و به آن بسیط نیز می‌گویند.
۳. خط: از یک جهت قابل قسمت، و تنها دارای طول است.


هم‌چنین در تعریف سطح گفته شده است: سطح، مقداری است که دو امتداد در آن به طور قائم هم‌دیگر را قطع می‌کنند.

۲.۱ - دیدگاه بهمنیار

بهمنیار می‌گوید: سطح، آن چیزی است که از حرکت خط بر خلاف حرکت اولی‌اش رسم می‌شود.
[۲] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۳۵۶.


۲.۲ - دیدگاه ابن‌سینا

ابن‌سینا می‌گوید: در مقام وجود خارجی، جسم قبل از سطح، و سطح نیز قبل از خط، و خط هم قبل از نقطه است. اگر گفته می‌شود که نقطه با حرکت خود، خط را و خط با حرکت خود، سطح و سطح با حرکت خود، جسم را رسم می‌کند، در مقام تفهیم، تصور و وهم است، زیرا مثلاً نقطه، فاقد امتداد است و هیچ‌گاه نمی‌تواند امر ممتد (خط) را رسم کند. در سطح سه چیز اعتبار می‌شود: اول آنکه نهایت و طرف جسم است، دوم آنکه دو بُعد در آن فرض می‌شود که به صورت قائم بر هم متقاطع‌اند، و سوم آنکه سطح، مقدار است.

۲.۳ - دیدگاه خواجه طوسی

خواجه طوسی در اساس الاقتباس می‌گوید: «کمّ متصل قار الذّات سه نوع بود: خط و او طول تنها بُوَد، و عرض و عمقش نبُوَد، و سطح و او را طول و عرض بُوَد و عمق نبود، و جسم و او را طول و عرض و عمق بود و این جسم را جسم تعلیمی می‌گویند».
[۴] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۴۰.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
صدرالمتالهین‌، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعه.    


۱. صدرالمتالهین‌، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج۱، ص۲۹۶.    
۲. ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۳۵۶.
۳. صدرالمتالهین‌، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج۴، ص۳۵.    
۴. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۴۰.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «سطح»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۱۷.    



جعبه ابزار