• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سببیت محض

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سببیت محض، سببیت قیام اماره در حدوث مصلحت و جعل حکم واقعی طبق آن است.



سببیت محض یا سببیت کامل، که به اشاعره نسبت داده می‌شود مقابل سببیت سلوکی است و به این معنا است که قیام اماره سبب ایجاد مصلحت در مؤدای اماره می‌گردد، به گونه‌ای که به دنبال آن و طبق آن، حکم واقعی جعل می‌شود. لازمه این نوع سببیت، تصویب است. به بیان دیگر، اشاعره می‌گویند: خداوند در لوح محفوظ هیچ حکمی ندارد و جعل حکم از سوی او، تابع فتاوا و آرای مجتهدان است.


سببیتی نیز منسوب به معتزله است که طبق آن، اماره سبب ایجاد مصلحتی در مؤدای خود شده و موجب تغییر حکم واقعی می‌گردد، به گونه‌ای که وظیفه فعلی مکلفان عمل به تکالیفی است که اماره بر آنها اقامه شده و مؤدای اماره می‌باشد، اما احکامی که اماره بر آنها اقامه نشده، فقط در مرحله شانیت و اقتضا باقی می‌ماند.
طبق این نظریه، احکام واقعی در لوح محفوظ وجود دارد؛ اما حکم واقعی فعلی، تابع آرای مجتهدان است و با تبدیل رای آن‌ها، دگرگون می‌شود. این نظریه هر چند سببیت محض نیست، اما در نهایت به آن بر می‌گردد.
[۱] شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۳، ص۷۶.



۱. شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۳، ص۷۶.
۲. فوائد الاصول، نائینی، محمدحسین، ج۳، ص۹۵.    
۳. فوائد الاصول، نائینی، محمدحسین، ج۴، ص۷۵۸.    
۴. انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۳، ص۵۲۶.    
۵. اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۲، ص۴۲.    
۶. اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۲، ص۴۴.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص ۴۸۶، برگرفته از مقاله «سببیت محض».    






جعبه ابزار