• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سببیت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



گاهی در قرآن کریم لفظی که سببیت برای تحقق مفهوم لفظی دیگر دارد بر مسبب خود مقدم می‌شود



یکی از عوامل تقدیم وتاخیر میان الفاظ قرآن ، تقدیم و تاخیر به سببیت و علیت ( تقدم بالعلیه ) است، بدین معنا که گاهی در قرآن کریم لفظی که سببیت برای تحقق مفهوم لفظی دیگر دارد بر مسبب خود ـ به لحاظ این که سبب و علت تامه بر مسبب خود تقدم رتبی دارد و نه تقدم زمانی ـ مقدم می‌شود تا کلام زیبا و بلیغ شود؛

۱.۱ - مثال

۱. تقدیم « عبادت » بر « استعانت » در (ایاک نعبد وایاک نستعین)؛ زیرا «عبادت» سبب حصول « اعانت » است.
۲. مقدم شدن « توبه » بر « طهارت » در (ان الله یحب التوابین ویحب المتطهرین)؛ زیرا «توبه» سبب حصول «طهارت» و پاکیزگی نفس است.)
۳. تقدیم « افک » بر « اثم » در آیه (ویل لکل افاک اثیم)؛ زیرا «افک» سبب «اثم» است.
۴. تقدیم « العزیز » بر « الحکیم » در آیه (انک انت العزیز الحکیم)؛ چون خداوند عزیز و قدرتمند است، حکم صادر می‌کند؛ پس « قدرت » سبب « حکم » و دستور است.
۵. تقدیم « العلیم » بر « الحکیم » در آیه (انک انت العلیم الحکیم)؛ چون «اتقان و احکام» ناشی از « علم » است.



۱. فاتحه/سوره۱، آیه۵.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۲۲۲.    
۳. جاثیه/سوره۴۵، آیه۷.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۲۹.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۳۲.    
۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۴۵.    
۷. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۲۴۷.    



فرهنگ نامه علوم قرآن، دفتر تبلیغات اسلامی،برگرفته از مقاله «سببیت».    



جعبه ابزار