• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زرع (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





زَرْع (به فتح زاء و سکون راء) یکی از واژگان به کار رفته در قرآن کریم به معنای کاشتن و رویاندن است.



زَرْع به معنای روياندن و كاشتن است و نيز مصدر به معنى مفعول باشد كه خواهيم گفت. راغب می‌گويد: زرع به معنى روياندن است و حقيقت آن با امور خدائى است نه بشرى‌. (أَ أَنْتُمْ‌ تَزْرَعُونَهُ‌ أَمْ نَحْنُ‌ الزَّارِعُونَ‌) «آيا شما آن را می‌رويانيد يا مائيم روياننده ...» و اگر به انسان نسبت داده شود از اين جهت است كه انسان عامل و فاعل اسباب زرع است.
طبرسی ذيل آيه فوق فرموده: آيا شما آن را می‌رويانيد يا مائيم روياننده و از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روايت است كه فرمود :««لَا يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ‌ زَرَعْتَ‌ وَ لْيَقُلْ حَرَثْتَ»» «كسى از شما نگويد زرع كردم و بگويد حرث كردم.» ولى ذيل آيه‌ (قالَ‌ تَزْرَعُونَ‌ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً ...) (گفت: هفت سال پى در پى زراعت مى‌كنيد. ...) آن را كاشتن گفته است.
در صحاح كاشتن و روياندن هر دو را گفته است همچنين است قول قاموس و اقرب.
[۱۲] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه «زرع».
در قرآن مجيد چنانكه معلوم شد در روياندن و كاشتن هر دو به كار رفته است و بنا بر قول راغب زارع فقط خداست و بشر حارث است لا غير چنانكه فرموده‌ (أَ فَرَأَيْتُمْ‌ ما تَحْرُثُونَ) (آيا درباره آنچه كشت مى‌كنيد انديشيده‌ايد؟!)


زُرَّاع‌ بضم (ز) جمع زارع است‌.
(فَاسْتَوى‌ عَلى‌ سُوقِهِ يُعْجِبُ‌ الزُّرَّاعَ‌) «بر ساقه‌هاى خود ايستاد زارعان را روئيدن آن به شگفت می‌آورد.»


(يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ‌ الزَّرْعَ‌ وَ الزَّيْتُونَ) ((خداوند با آن آب)، براى شما زراعت و زیتون مى‌روياند.)
زرع در اين آيه و غيره به معنى مزروع (كشت) است چنانكه گذشت.


جمع زرع در قرآن زُروع است‌.
(كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ • وَ زُرُوعٍ‌ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ) (سرانجام همگى نابود شدند چه بسيار باغ‌ها و چشمه‌ها كه به جاى گذاشتند، و كشتزارها و قصرهاى پر ارزش.)
(وَ زُرُوعٍ‌ وَ نَخْلٍ ...) (در ميان كشتزارها و نخل‌ها ...)


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۶۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۷۹.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۴۱.    
۴. واقعة/سوره۵۶، آیه۶۴.    
۵. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۷۹.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۳۷.    
۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۴۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۴۱.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۳۶۴.    
۱۰. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۳، ص۱۲۲۴.    
۱۱. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۷۲۴.    
۱۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه «زرع».
۱۳. واقعة/سوره۵۶، آیه۶۳.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۶.    
۱۵. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۷۹.    
۱۶. فتح/سوره۴۸، سوره۲۹.    
۱۷. نحل/سوره۱۶، آیه۱۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۶۸.    
۱۹. دخان/سوره۴۴، آیات۲۵ - ۲۶.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۷.    
۲۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۸.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۷۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زرع»، ج۳، ص۱۶۰.    






جعبه ابزار