• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رطوبت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: رطوبت (مقالات مرتبط).

رطوبت به معنای تری و مقابل خشکی می‌باشد. از آن در باب‌های طهارت، صلات، صوم، زکات و تجارت سخن گفته‌اند.

فهرست مندرجات

۱ - رطوبت در باب طهارت
       ۱.۱ - شرط سرایت نجاست
       ۱.۲ - سرایت نجاست از مردار بدون رطوبت
              ۱.۲.۱ - تفاوت بین مردار انسان و حیوان
       ۱.۳ - پاک شدن چیز نجس با خورشید
       ۱.۴ - ملاقات بدن یا لباس با موش زنده مرطوب
       ۱.۵ - رطوبت خارج شده پس از ادرار و استبرا
              ۱.۵.۱ - مردد بین بول و منی و پس از وضو
              ۱.۵.۲ - مردد بین بول و منی و قبل از وضو
       ۱.۶ - خروج رطوبت پس از غسل جنابت
       ۱.۷ - رطوبت مشتبه خارج شده از زن
       ۱.۸ - مسح سر و پاها در وضو
              ۱.۸.۱ - اختلاف در مسح پاها
       ۱.۹ - جریدتین
۲ - رطوبت در باب صلات
       ۲.۱ - نماز مقابل دیوار مرطوب با چاه مستراح
۳ - رطوبت در باب صوم
       ۳.۱ - مسواک زدن با مسواک تر
۴ - رطوبت در باب زکات
       ۴.۱ - ملاک در رسیدن به حد نصاب زکات
۵ - رطوبت در باب تجارت
       ۵.۱ - فروختن خرمای تر در برابر خرمای خشک
       ۵.۲ - فروختن هر کالای تر در برابر خشک آن
۶ - پانویس
۷ - منبع


احکام رطوبت در باب طهارت

۱.۱ - شرط سرایت نجاست

در نجس شدن چیزی بر اثر برخورد با نجاست، مرطوب بودن حداقل یکی از آن دو شرط است و رطوبت باید به اندازه‌ای باشد که موجب سرایت نجاست به آن چیز گردد. بنابر این، اگر نجاست و موضع ملاقات هر دو خشک باشند یا رطوبت در حدّ سرایت نباشد، مانند نم موجود در زمین نجس، موضع ملاقات نجس نمی‌شود،

۱.۲ - سرایت نجاست از مردار بدون رطوبت

مگر مردار که برخی، مرطوب بودن آن را شرط ندانسته و صرف تماس آن با چیزی را موجب نجس شدن آن چیز دانسته‌اند؛ هرچند هر دو خشک باشند.

۱.۲.۱ - تفاوت بین مردار انسان و حیوان

برخی بین مرده انسان و مردار حیوان تفصیل داده، در اوّلی صرف ملاقات را موجب انتقال نجاست دانسته‌اند؛ لیکن بنابر مشهور، در شرط بودن رطوبت، تفاوتی بین مردار و دیگر نجاسات نیست.

۱.۳ - پاک شدن چیز نجس با خورشید

از مطهِّرات خورشید است. در پاک شدن چیز نجس به وسیله خورشید، تَر بودن موضع نجس و خشک شدن آن با تابش آفتاب شرط است.

۱.۴ - ملاقات بدن یا لباس با موش زنده مرطوب

هرگاه بدن یا لباس با موش زنده مرطوب برخورد کند، در صورت آشکار بودن اثر آن، شستن موضع ملاقات و در صورت آشکار نبودن، پاشیدن آب به محلّ ملاقات مستحب است.

۱.۵ - رطوبت خارج شده پس از ادرار و استبرا

رطوبتی که پس از ادرار و استبرا از مرد خارج می‌شود محکوم به طهارت است؛

۱.۵.۱ - مردد بین بول و منی و پس از وضو

لیکن چنانچه رطوبت خارج شده، مردد بین بول و منی باشد و پس از وضو خارج شود، برخی بین صورت استبرا و عدم استبرا پس از ادرار تفصیل داده در فرض دوم، حکم بول را نسبت به آن جاری کرده و در نتیجه غسل را واجب ندانسته‌اند و در فرض استبرا، جمع بین وضو و غسل را به احتیاط، واجب دانسته‌اند. در مقابل، برخی مطلقا احتیاط وجوبی را در جمع بین وضو و غسل دانسته‌اند.

۱.۵.۲ - مردد بین بول و منی و قبل از وضو

اما اگر رطوبت مردد بین بول و منی قبل از وضو خارج شده باشد، برخی، مطلقا غسل را واجب ندانسته و برخی، مطلقا احتیاط وجوبی را در جمع بین وضو و غسل دانسته‌اند.
[۶] العروة الوثقی‌، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.


۱.۶ - خروج رطوبت پس از غسل جنابت

اگر پس از غسل جنابت رطوبتی ببیند که مردد بین منی و غیر آن باشد، چنانچه پیش از غسل ادرار و استبرا نکرده باشد، حکم منی بر آن بار می‌شود و در نتیجه واجب است غسل را اعاده کند، و اگر ادرار و استبرا کرده، نیازی به وضو و اعاده غسل نیست.

۱.۷ - رطوبت مشتبه خارج شده از زن

بنابر قول مشهور، رطوبت مشتبه خارج شده از زن نه نجس است و نه ناقض طهارت (وضو یا غسل)، هرچند قبل از استبرا باشد، مگر آنکه زن علم اجمالی به بول یا منی بودن آن داشته باشد که به حکم آن اشاره شد.
[۸] العروة الوثقی‌، ج۱، ص۵۱۶.


۱.۸ - مسح سر و پاها در وضو

مسح سر و پاها در وضو باید با رطوبت باقی مانده از آب وضو باشد نه آبی دیگر؛

۱.۸.۱ - اختلاف در مسح پاها

لیکن در اینکه پاها باید با رطوبت باقی مانده کف دست مسح گردد یا مسح با رطوبت سایر اعضا نیز کفایت می‌کند، اختلاف است.

۱.۹ - جریدتین

مستحب است جریدتین که با میت در قبر می‌گذارند، تر و تازه باشد.


احکام مربوط به رطوبت در باب صلات

۲.۱ - نماز مقابل دیوار مرطوب با چاه مستراح

نماز خواندن مقابل دیواری که از چاه مستراح رطوبت گرفته، مکروه است. با پوشاندن دیوار کراهت برطرف می‌شود.


احکام مربوط به رطوبت در باب صوم

۳.۱ - مسواک زدن با مسواک تر

بنابر قول برخی، مسواک زدن با مسواک تر بر روزه دار مکروه است؛ لیکن مشهور قائل به عدم کراهت آن‌اند.


احکام مربوط به رطوبت در باب زکات

۴.۱ - ملاک در رسیدن به حد نصاب زکات

ملاک در رسیدن غلّات (جو، گندم، خرما و کشمش) به حدّ نصاب در زکات، خشک آنها است. بنابراین، چنانچه در زمان تر بودن به حدّ نصاب برسند، لیکن پس از خشک شدن کاهش وزن‌ پیدا کنند، متعلق زکات قرار نمی‌گیرند.
[۱۷] موسوعة الخوئی، ج۲۳، ص۳۲۳.



احکام مربوط به رطوبت در باب تجارت

۵.۱ - فروختن خرمای تر در برابر خرمای خشک

فروختن خرمای تر و تازه (رطب) در برابر خرمای خشک، به تساوی، بنابر قول مشهور ربا و حرام است، بلکه بر حرمت ادعای اجماع شده است.

۵.۲ - فروختن هر کالای تر در برابر خشک آن

همچنین بنابر نظر بسیاری از فقها؛ بلکه قول منسوب به مشهور، فروختن هر کالای تر و تازه‌ای در برابر خشک همان جنس به تساوی ربا و حرام می‌باشد؛ زیرا وزن جنس تر پس از خشک شدن کاهش پیدا کرده و کمتر از جنس خشک خواهد شد که نتیجه آن لزوم ربا است.


۱. جواهر الکلام، ج۶، ص۲۰۲-۲۰۶.    
۲. مستمسک العروة، ج۱، ص۴۶۶-۴۶۷.    
۳. التنقیح (الطهارة)، ج۱، ص۵۴۶-۵۴۷.    
۴. مستمسک العروة، ج۲، ص۸۲-۸۳.    
۵. مستمسک العروة، ج۲، ص۱۴۵-۱۴۷.    
۶. العروة الوثقی‌، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.
۷. جواهر الکلام، ج۳، ص۱۲۲-۱۲۶.    
۸. العروة الوثقی‌، ج۱، ص۵۱۶.
۹. مستمسک العروة، ج۳، ص۱۲۲-۱۲۳.    
۱۰. جواهر الکلام، ج۲، ص۱۸۱.    
۱۱. مستمسک العروة، ج۲، ص۳۸۸.    
۱۲. جواهر الکلام، ج۴، ص۲۳۴.    
۱۳. جواهر الکلام، ج۸، ص۳۹۶.    
۱۴. العروة الوثقی‌، ج۲، ص۴۰۰.    
۱۵. الحدائق الناضرة، ج۱۳، ص۱۵۶-۱۵۷.    
۱۶. العروة الوثقی‌، ج۴، ص۶۵.    
۱۷. موسوعة الخوئی، ج۲۳، ص۳۲۳.
۱۸. جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۶۷-۳۷۰.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۱۱۶-۱۱۸.    


رده‌های این صفحه : احکام تخلی | روزه | زکات | طهارت | فقه | وضو




جعبه ابزار