• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دعوت‌شدگان به تقوا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دعوت‌شدگان به تقوا که در آیات قرآن معرفی شده‌اند عبارتند از:



دعوت دلسوزانه شعیب علیه‌السلام از اصحاب ایکه به تقوا و دوری از گناه:
«کذب اصحـب لـیکة... • اذ قال لهم شعیب الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون• واتقوا الذی خلقکم...؛ اصحاب ایکه (شهری نزدیک مدین‌) رسولان (خدا) را تکذیب کردند، • هنگامی که شعیب به آنها گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! و از (نافرمانی) کسی که شما و اقوام پیشین را آفرید بپرهیزید!»


خدا، دعوت‌کننده گذشتگان به تقوا:
«ولله ما فی السمـوت وما فی الارض ولقد وصینا الذین اوتوا الکتـب من قبلکم وایاکم ان اتقوا الله وان تکفروا فان لله ما فی السمـوت وما فی الارض وکان الله غنیـا حمیدا؛ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، از آن خداست. و ما به کسانی که پیش از شما، کتاب آسمانی به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما (نیز) سفارش می‌کنیم که از (نافرمانی) خدا بپرهیزید! و اگر کافر شوید، (به خدا زیانی نمی‌رسد؛ زیرا) برای خداست آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، و خداوند، بی‌نیاز و ستوده است.»


خداوند، فراخوان همه مردم به رعایت تقوا:
۱. «یـایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم والذین من قبلکم لعلکم تتقون؛ ای مردم! پروردگار خود را پرستش کنید، آن کس که شما، و کسانی را که پیش از شما بودند آفرید، تا پرهیزکار شوید.»
۲. «احل لکم لیلة الصیام الرفث الی نسائکم هن لباس لکم وانتم لباس لهن علم الله انکم کنتم تختانون انفسکم فتاب علیکم وعفا عنکم فالــن بـشروهن وابتغوا ما کتب الله لکم وکلوا واشربوا حتی یتبین لکم الخیط الابیض من الخیط الاسود من الفجر ثم اتموا الصیام الی الیل ولا تبـشروهن وانتم عـکفون فی المسـجد تلک حدود الله فلا تقربوها کذلک یبین الله ءایـته للناس لعلهم یتقون؛ آمیزش جنسی با همسرانتان، در شب روزهایی که روزه می‌گیرید، حلال است. آنها لباس شما هستند؛ و شما لباس آنها (هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید). خداوند می‌دانست که شما به خود خیانت می‌کردید؛ (و این کارِ ممنوع را انجام می‌دادید؛) پس توبه شما را پذیرفت و شما را بخشید. اکنون با آنها آمیزش کنید، و آنچه را خدا برای شما مقرر داشته، طلب نمایید! و بخورید و بیاشامید، تا رشته سپید صبح، از رشته سیاه (شب) برای شما آشکار گردد! سپس روزه را تا شب، تکمیل کنید! و در حالی که در مساجد به اعتکاف پرداخته‌اید، با زنان آمیزش نکنید! این، مرزهای الهی است؛ پس به آن نزدیک نشوید! خداوند، این چنین آیات خود را برای مردم، روشن می‌سازد، باشد که پرهیزکار گردند!»
۳. «یـایها الناس اتقوا ربکم...؛ ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید!....»
۴. «ولیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعـفـا... فلیتقوا الله...؛ کسانی که اگر فرزندان ناتوانی از خود به یادگار بگذارند از آینده آنان می‌ترسند، باید (از ستم درباره یتیمان مردم) بترسند! از (مخالفت) خدا بپرهیزند، و سخنی استوار بگویند.»

۳.۱ - چکیده دعوت انبیا

دعوت انسان‌ها به تقوا، چکیده دعوت انبیاء :
۱. «ولله ما فی السمـوت وما فی الارض ولقد وصینا الذین اوتوا الکتـب من قبلکم وایاکم ان اتقوا الله وان تکفروا فان لله ما فی السمـوت وما فی الارض وکان الله غنیـا حمیدا؛ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، از آن خداست. و ما به کسانی که پیش از شما، کتاب آسمانی به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما (نیز) سفارش می‌کنیم که از (نافرمانی) خدا بپرهیزید! و اگر کافر شوید، (به خدا زیانی نمی‌رسد؛ زیرا) برای خداست آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، و خداوند، بی‌نیاز و ستوده است.»
۲. «ینزل الملـئکة بالروح من امره علی من یشاء من عباده ان انذروا انه لا الـه الا انا فاتقون؛ فرشتگان را با روح (الهی) بفرمانش بر هر کس از بندگانش بخواهد نازل می‌کند؛ (و به آنها دستور می‌دهد) که مردم را انذار کنید؛ (و بگویید:) معبودی جز من نیست؛ از (مخالفت دستور) من، بپرهیزید!»


دعوت خداوند از خردمندان (اولى‌الالباب) براى رعايت تقوا:
۱. «... واتقون یـاولی الالبـب؛ ... و از من بپرهیزید ای خردمندان!»
۲. «... فاتقوا الله یـاولی الالبـب لعلکم تفلحون؛ ... از (مخالفت) خدا بپرهیزید ای صاحبان خرد، شاید رستگار شوید!»
۳. «... فاتقوا الله یـاولی الالبـب...؛ ... پس از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید ای خردمندان....»


سفارش خدا به اهل کتاب بر رعایت تقوا:
«ولله ما فی السمـوت وما فی الارض ولقد وصینا الذین اوتوا الکتـب من قبلکم وایاکم ان اتقوا الله وان تکفروا فان لله ما فی السمـوت وما فی الارض وکان الله غنیـا حمیدا؛ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، از آن خداست. و ما به کسانی که پیش از شما، کتاب آسمانی به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما (نیز) سفارش می‌کنیم که از (نافرمانی) خدا بپرهیزید! و اگر کافر شوید، (به خدا زیانی نمی‌رسد؛ زیرا) برای خداست آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، و خداوند، بی‌نیاز و ستوده است.»


از مصادیق دعوت‌شدگان به تقوا، بندگان هستند.

۶.۱ - دعوت پیامبر از بندگان

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله مامور دعوت بندگان مؤمن، به رعایت تقوا:
«قل یـعباد الذین ءامنوا اتقوا ربکم...؛بگو: ای بندگان من که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! ....»

۶.۲ - دعوت خداوند از بندگان

دعوت خداوند از بندگان خود، برای کسب تقوا و پرهیزکاری:
«قل یـعباد الذین ءامنوا اتقوا ربکم... • ... یـعباد فاتقون؛ بگو: ای بندگان من که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! ... ای بندگان من! از نافرمانی من بپرهیزید! »


بنی‌اسرائیل از دعوت‌شدگان به تقوا بود.

۷.۱ - دعوت خداوند

دعوت بنی اسرائیل از سوی خداوند به تقوا:
«یـبنی اسرءیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم وانی فضلتکم علی العــلمین• واتقوا یومـا لا تجزی نفس عن نفس شیــا ولا یقبل منها شفـعة ولا یؤخذ منها عدل ولا هم ینصرون؛ ای بنی اسرائیل! نعمت‌هایی را که به شما ارزانی داشتم به خاطر بیاورید؛ و (نیز به یاد آورید که) من، شما را بر جهانیان، برتری بخشیدم. و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری را نمی‌پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می‌شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاری می‌شوند.»

۷.۲ - دعوت ناهیان از منکر

پند و موعظه هلاک شدگان بنی اسرائیل از سوی گروه ناهیان از منکر، به منظور تقواپیشگی و ترس آنان از خداوند:
«واذ قالت امة منهم لم تعظون قومـا الله مهلکهم او معذبهم عذابـا شدیدا قالوا معذرة الی ربکم ولعلهم یتقون؛ و (به یاد آر) هنگامی را که گروهی از آنها (به گروه دیگر) گفتند: «چرا جمعی (گنهکار) را اندرز می‌دهید که سرانجام خداوند آنها را هلاک خواهد کرد، یا به عذاب شدیدی گرفتار خواهد ساخت؟! (آنها را به حال خود واگذارید تا نابود شوند!)» گفتند: «(این اندرزها،) برای اعتذار (و رفع مسؤولیت) در پیشگاه پروردگار شماست؛ بعلاوه شاید آنها (بپذیرند، و از گناه باز ایستند، و) تقوا پیشه کنند!»
اينكه گروهى از بنى‌اسرائيل (قوم موسی) گروهى ديگر را به هدف دستيابى به تقوا پند مى‌دهند، مى‌فهماند كه در آيين موسى علیه‌السلام، چنين امرى (دعوت به تقوا) مقرّر بوده است.

۷.۳ - اعطای تورات به بنی‌اسرائیل

اعطای تورات به بنی اسرائیل در راستای تقوای آنان:
۱. «واذ اخذنا میثـقکم ورفعنا فوقکم الطور خذوا ما ءاتینـکم بقوة واذکروا ما فیه لعلکم تتقون؛ و (به یاد آورید) زمانی را که از شما پیمان گرفتیم؛ و کوه طور را بالای سر شما قرار دادیم؛ (و به شما گفتیم:) آنچه را (از آیات و دستورهای خداوند) به شما داده‌ایم، با قدرت بگیرید؛ و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید (و به آن عمل کنید)؛ شاید پرهیزکار شوید!»
۲. «واذ نتقنا الجبل فوقهم کانه ظـلة وظنوا انه واقع بهم خذوا ما ءاتینـکم بقوة واذکروا ما فیه لعلکم تتقون؛ و (نیز به خاطر بیاور) هنگامی که کوه را همچون سایبانی بر فراز آنها بلند کردیم، آنچنان که گمان کردند بر آنان فرود می‌آمد؛ (و در همین حال، از آنها پیمان گرفتیم و گفتیم:) آنچه را (از احکام و دستورها) به شما داده‌ایم، با قوّت (و جدیت) بگیرید! و آنچه در آن است، به یاد داشته باشید، (و عمل کنید،) تا پرهیزگار شوید!»

۷.۴ - محور تبلیغات حضرت عیسی

دعوت بنی اسرائیل به تقوا، محور تبلیغات عیسی علیه‌السلام:
۱. «اذ قالت الملـئکة یـمریم ان الله یبشرک بکلمة منه اسمه المسیح عیسی ابن مریم وجیهـا فی الدنیا والاخرة ومن المقربین• ومصدقـا لما بین یدی من التورة ولاحل لکم بعض الذی حرم علیکم وجئتکم بـایة من ربکم فاتقوا الله واطیعون؛ (به یاد آورید) هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای (وجود باعظمتی‌) از طرف خودش بشارت می‌دهد که نامش «مسیح، عیسی پسر مریم» است؛ در حالی که در این جهان و جهان دیگر، صاحب شخصیت خواهد بود؛ و از مقرّبان (الهی) است. و آنچه را پیش از من از تورات بوده، تصدیق می‌کنم؛ و (آمده‌ام) تا پاره‌ای از چیزهایی را که (بر اثر ظلم و گناه،) بر شما حرام شده، (مانند گوشت بعضی از چهارپایان و ماهی‌ها،) حلال کنم؛ و نشانه‌ای از طرف پروردگار شما، برایتان آورده‌ام؛ پس از خدا بترسید، و مرا اطاعت کنید!»
۲. «ولما جاء عیسی بالبینـت قال قد جئتکم بالحکمة ولابین لکم بعض الذی تختلفون فیه فاتقوا الله واطیعون؛ و هنگامی که عیسی دلایل روشن (برای آنها) آورد گفت: من برای شما حکمت آورده‌ام، و آمده‌ام تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم؛ پس تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید!»


دعوت مریم علیهاالسلام به رعايت تقواى الهى از مرد ناشناس (جبرئیل) در برخورد با او:
«قالت انی اعوذ بالرحمـن منک ان کنت تقیـا؛ او (سخت ترسید و) گفت: «من از شر تو، به خدای رحمان پناه می‌برم اگر پرهیزگاری!»


دعوت خداوند از حاجیان برای تهیه توشه تقوا برای آخرت:
«الحج اشهر معلومـت... وتزودوا فان خیر الزاد التقوی واتقون یـاولی الالبـب؛ حج، در ماه‌های معینی است! ... و زاد و توشه تهیه کنید، که بهترین زاد و توشه، پرهیزکاری است! و از من بپرهیزید ای خردمندان!»


دعوت عیسی علیه‌السلام از حواریون به رعایت تقوای الهی و پرهیز از درخواست‌های بی‌جا از خداوند:
«اذ قال الحواریون یـعیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائدة من السماء قال اتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛ در آن هنگام که حواریون گفتند: ای عیسی بن مریم! آیا پروردگارت می‌تواند مائده‌ای از آسمان بر ما نازل کند؟ او (در پاسخ) گفت: از خدا بپرهیزید اگر با ایمان هستید!»


لزوم رعایت تقوا از سوی دایه نسبت به حقوق فرزند شیرخوار:
«والولدت یرضعن اولـدهن حولین کاملین لمن اراد ان یتم الرضاعة وعلی المولود له رزقهن وکسوتهن بالمعروف لاتکلف نفس الا وسعها لاتضار ولدة بولدها ولا مولود له بولده وعلی الوارث مثل ذلک فان ارادا فصالا عن تراض منهما وتشاور فلا جناح علیهما وان اردتم ان تسترضعوا اولـدکم فلا جناح علیکم اذا سلمتم ما ءاتیتم بالمعروف واتقوا الله واعلموا ان الله بما تعملون بصیر؛ مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر می‌دهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند. و بر آن کس که فرزند برای او متولّد شده (پدرلازم است خوراک و پوشاک مادر را به طور شایسته (در مدت شیر دادن بپردازد؛ حتی اگر طلاق گرفته باشد.) هیچ کس موظّف به بیش از مقدار توانایی خود نیست! نه مادر (به خاطر اختلاف با پدر) حق ضرر زدن به کودک را دارد، و نه پدر. و بر وارث او نیز لازم است این کار را انجام دهد (هزینه مادر را در دوران شیرخوارگی تأمین نماید). و اگر آن دو، با رضایت یکدیگر و مشورت، بخواهند کودک را (زودتر) از شیر بازگیرند، گناهی بر آنها نیست. و اگر (با عدم توانایی، یا عدم موافقت مادر) خواستید دایه‌ای برای فرزندان خود بگیرید، گناهی بر شما نیست؛ به شرط اینکه حق گذشته مادر را به طور شایسته بپردازید. و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و بدانید خدا، به آنچه انجام می‌دهید، بیناست!»


دعوت خداوند از رهبران دینی، به رعایت تقوای الهی:
«یـایها النبی اتق الله...؛ اى پيامبر! تقواى الهى پيشه كن ...‌»
مخاطب آیه، شخص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله است اما دستورهای داده شده می‌تواند حکمی کلی برای هر رهبر دینی باشد.


در قرآن دعوت از زمامداران مفسد، برای رعایت تقوای الهی شده است:
«واذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها...• واذا قیل له اتق الله اخذته العزة بالاثم...؛ (نشانه آن، این است که) هنگامی که روی بر می‌گردانند (و از نزد تو خارج می‌شوند)، در راه فساد در زمین، کوشش می‌کنند، و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند...»
بنابر اینکه مقصود از «تولی» بر عهده گرفتن زمامداری باشد.


دعوت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله از زید بن حارثه، برای رعایت تقوای الهی درباره همسرش:
«واذ تقول للذی انعم الله علیه وانعمت علیه امسک علیک زوجک واتق الله... فلما قضی زید منها...؛ (به خاطر بیاور) زمانی را که به آن کس که خداوند به او نعمت داده بود و تو نیز به او نعمت داده بودی (به فرزند خوانده‌ات زید) می‌گفتی: همسرت را نگاه‌دار و از خدا بپرهیز! (و پیوسته این امر را تکرار می‌کردی)؛... هنگامی که زید نیازش را از آن زن به سرآورد (و از او جدا شد)،..»


دعوت موسی علیه‌السّلام از قوم فرعون، برای رعایت تقوای الهی:
«واذ نادی ربک موسی ان ائت القوم الظــلمین• قوم فرعون الا یتقون؛ (به خاطر بیاور) هنگامی را که پروردگارت موسی را ندا داد که به سراغ قوم ستمگر برو...• قوم فرعون، آیا آنان (از مخالفت فرمان پروردگار) پرهیز نمی‌کنند؟!»


دعوت ابراهیم علیه‌السلام از قومش، برای یگانه پرستی و تقوای الهی:
«وابرهیم اذ قال لقومه اعبدوا الله واتقوه...؛ ما ابراهیم را (نیز) فرستادیم، هنگامی که به قومش گفت: خدا را پرستش کنید و از (عذاب) او بپرهیزید که این برای شما بهتر است اگر بدانید!»


دعوت دلسوزانه الیاس علیه‌السلام، از قومش برای رعایت تقوا:
«وان الیاس لمن المرسلین• اذ قال لقومه الا تتقون؛ و الیاس از رسولان (ما) بود! به خاطر بیاور هنگامی را که به قومش گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟!»


دعوت دلسوزانه صالح علیه‌السلام از قوم ثمود، برای رعایت تقوای الهی و پرهیز از گناه:
۱. «ثم انشانا من بعدهم قرنـا ءاخرین• فارسلنا فیهم رسولا منهم ان اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره افلا تتقون؛ سپس جمعیت دیگری را بعد از آنها به وجود آوردیم. و در میان آنان رسولی از خودشان فرستادیم که: خدا را بپرستید؛ جز او معبودی برای شما نیست؛ آیا (با این همه، از شرک و بت پرستی) پرهیز نمی‌کنید؟!»
۲. «کذبت ثمود المرسلین• اذ قال لهم اخوهم صــلح الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛ قوم ثمود رسولان (خدا) را تکذیب کردند، هنگامی که صالح به آنان گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید!»


تأکید هود علیه‌السلام در دعوتش بر تقوای الهی:
۱. «والی عاد اخاهم هودا قال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره افلا تتقون؛ و به سوی قوم عاد، برادرشان هود را (فرستادیم)؛ گفت: ای قوم من! (تنها) خدا را پرستش کنید، که جز او معبودی برای شما نیست! آیا پرهیزگاری پیشه نمی‌کنید؟!»
۲. «ثم انشانا من بعدهم قرنـا ءاخرین• فارسلنا فیهم رسولا منهم ان اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره افلا تتقون؛ سپس جمعیت دیگری را بعد از آنها به وجود آوردیم.• و در میان آنان رسولی از خودشان فرستادیم که: خدا را بپرستید؛ جز او معبودی برای شما نیست؛ آیا (با این همه، از شرک و بت پرستی) پرهیز نمی‌کنید؟!»
۳. «کذبت عاد المرسلین• اذ قال لهم اخوهم هود الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون• واتقوا الذی امدکم بما تعلمون؛ قوم عاد (نیز) رسولان (خدا) را تکذیب کردند، هنگامی که برادرشان هود گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! و از (نافرمانی) خدایی بپرهیزید که شما را به نعمت‌هایی که می‌دانید امداد کرده.»


دعوت دلسوزانه لوط علیه‌السّلام از قومش، برای رعایت تقوا و پرهیز از گناه:
«اذ قال لهم اخوهم لوط الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون؛ هنگامی که برادرشان لوط به آنان گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!»

۲۰.۱ - دعوت از مهاجمان تبهکار

درخواست لوط علیه‌السلام از مهاجمان تبهكار، نسبت به رعايت تقوا و پرهيز از گناه و نافرمانى خداوند:
۱. «و جاءه قومه یهرعون الیه ومن قبل کانوا یعملون السیـات قال یـقوم هـؤلاء بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله ولا تخزون فی ضیفی...؛ قوم او (به قصد مزاحمت میهمانان) به سرعت به سراغ او آمدند (و قبلاً کارهای بد انجام می‌دادند) گفت: ای قوم من! اینها دختران منند؛ برای شما پاکیزه‌ترند! (با آنها ازدواج کنید؛ و از زشتکاری چشم بپوشید!) از خدا بترسید؛ و مرا در مورد میهمانانم رسوا نسازید!...»
۲. «وجاء اهل المدینة یستبشرون• قال ان هـؤلاء ضیفی فلا تفضحون• واتقوا الله ولا تخزون؛ (از سوی دیگر،) اهل شهر (از ورود میهمانان با خبر شدند، و بطرف خانه لوط) آمدند در حالی که شادمان بودند.• (لوط) گفت: اینها میهمانان منند؛ آبروی مرا نریزید!• و از خدا بترسید، و مرا شرمنده نسازید!»


دعوت دلسوزانه نوح علیه‌السلام از قومش، برای رعایت تقوا و پرهیز از گناه:
۱. «ولقد ارسلنا نوحـا الی قومه فقال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره افلا تتقون؛ و ما نوح را بسوی قومش فرستادیم؛ او به آنها گفت: ای قوم من! خداوند یکتا را بپرستید، که جز او معبودی برای شما نیست! آیا (از پرستش بتها) پرهیز نمی‌کنید؟!»
۲. «اذ قال لهم اخوهم نوح الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون؛ هنگامی که برادرشان نوح به آنان گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!»
۳. «انا ارسلنا نوحـا الی قومه ان انذر قومک من قبل ان یاتیهم عذاب الیم• ان اعبدوا الله واتقوه واطیعون؛ ما نوح را به سوی قومش فرستادیم و گفتیم: قوم خود را انذار کن پیش از آنکه عذاب دردناک به سراغشان آید! که خدا را پرستش کنید و از مخالفت او بپرهیزید و مرا اطاعت نمایید!»


لزوم رعايت تقواى الهى بر شاهدانِ وصیّت، در مقام سوگند خوردن:
«یـایها الذین ءامنوا شهـدة بینکم اذا حضر احدکم الموت حین الوصیة اثنان ذوا عدل منکم او ءاخران من غیرکم... فیقسمان بالله... • ذلک ادنی ان یاتوا بالشهـدة علی وجهها او یخافوا ان ترد‌ایمـن بعد‌ایمـنهم واتقوا الله واسمعوا...؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، در موقع وصیت باید از میان شما، دو نفر عادل را به شهادت بطلبد؛ یا اگر مسافرت کردید، و مصیبت مرگ شما فرا رسید، (و در آن جا مسلمانی نیافتید،) دو نفر از غیر خودتان را به گواهی بطلبید، ... آنها را بعد از نماز نگاه می‌دارید تا سوگند یاد کنند ... •... • این کار، نزدیکتر است به اینکه گواهی به حق دهند، (و از خدا بترسند،) و یا (از مردم) بترسند که (دروغشان فاش گردد، و) سوگندهایی جای سوگندهای آنها را بگیرد. از (مخالفت) خدا بپرهیزید، و گوش فرا دهید!....»


دعوت خداوند از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله برای رعایت تقوا:
۱. «قل اندعوا من دون الله ما لا ینفعنا ولا یضرنا ونرد علی اعقابنا بعد اذ هدنا الله کالذی استهوته الشیـطین فی الارض حیران له اصحـب یدعونه الی الهدی ائتنا قل ان هدی الله هو الهدی وامرنا لنسلم لرب العــلمین• وان اقیموا الصلوة واتقوه وهو الذی الیه تحشرون؛ بگو: آیا غیر از خدا، چیزی را بخوانیم (و عبادت کنیم) که نه سودی به حال ما دارد، نه زیانی؛ و (به این ترتیب،) به عقب برگردیم بعد از آنکه خداوند ما را هدایت کرده است؟! همانند کسی که بر اثر وسوسه‌های شیطان، در روی زمین راه را گم کرده، و سرگردان مانده است؛ در حالی که یارانی هم دارد که او را به هدایت دعوت می‌کنند (و می‌گویند:) به سوی ما بیا! بگو: تنها هدایت خداوند، هدایت است؛ و ما دستور داریم که تسلیم پروردگار عالمیان باشیم. و (نیز به ما فرمان داده شده به) اینکه: نماز را برپا دارید! و از او بپرهیزید! و تنها اوست که به سویش محشور خواهید شد.»
۲. «یـایها النبی اتق الله...؛ ای پیامبر! تقوای الهی پیشه کن ....»


رعایت تقوا، سفارش خداوند به مسلمانان:
۱. «... ولقد وصینا الذین اوتوا الکتـب من قبلکم وایاکم ان اتقوا الله...؛ ... و ما به کسانی که پیش از شما، کتاب آسمانی به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما (نیز) سفارش می‌کنیم که از (نافرمانی) خدا بپرهیزید! ....»
۲. «قل اندعوا من دون الله ما لا ینفعنا ولا یضرنا ونرد علی اعقابنا بعد اذ هدنا الله کالذی استهوته الشیـطین فی الارض حیران له اصحـب یدعونه الی الهدی ائتنا قل ان هدی الله هو الهدی وامرنا لنسلم لرب العــلمین• وان اقیموا الصلوة واتقوه وهو الذی الیه تحشرون؛ بگو: آیا غیر از خدا، چیزی را بخوانیم (و عبادت کنیم) که نه سودی به حال ما دارد، نه زیانی؛ و (به این ترتیب،) به عقب برگردیم بعد از آنکه خداوند ما را هدایت کرده است؟! همانند کسی که بر اثر وسوسه‌های شیطان، در روی زمین راه را گم کرده، و سرگردان مانده است؛ در حالی که یارانی هم دارد که او را به هدایت دعوت می‌کنند (و می‌گویند:) به سوی ما بیا! بگو: تنها هدایت خداوند، هدایت است؛ و ما دستور داریم که تسلیم پروردگار عالمیان باشیم. و (نیز به ما فرمان داده شده به) اینکه: نماز را برپا دارید! و از او بپرهیزید! و تنها اوست که به سویش محشور خواهید شد.»


خداوند، فراخوان مؤمنان به رعایت تقوا و پرهیز از مخالفت با او:
«... واتقوا الله...؛ ... و از خدا بپرهیزید ....» و نیز

۲۵.۱ - حفظ خانواده از دوزخ

دور نگهداشتن خانواده از آتش دوزخ، فرمان خدا به مؤمنان:
«یـایها الذین ءامنوا قوا انفسکم واهلیکم نارا وقودها الناس والحجارة...؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسان‌ها و سنگ‌هاست نگه دارید؛...»


خداوند، فراخوان همسران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌ را به رعایت تقوا:
۱. «یـنساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض وقلن قولا معروفـا؛ ای همسران پیامبر! شما همچون یکی از زنان معمولی نیستید اگر تقوا پیشه کنید؛ پس به گونه‌ای هوس‌انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند، و سخن شایسته بگویید!»
۲. «... واذا سالتموهن متـعـا فسـلوهن من وراء حجاب... • واتقین الله...؛ ... و هنگامی که چیزی از وسایل زندگی را (بعنوان عاریت) از آنان (همسران پیامبر) می‌خواهید از پشت پرده بخواهید ... و تقوای الهی را پیشه کنید ....»


دعوت یهودیان از سوی خدا به رعایت تقوا:
«ولو انهم ءامنوا واتقوا لمثوبة من عند الله خیر لو کانوا یعلمون؛ و اگر آنها ایمان می‌آوردند و پرهیزکاری پیشه می‌کردند، پاداشی که نزد خداست، برای آنان بهتر بود، اگر آگاهی داشتند!!»


۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۶.    
۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۷.    
۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۹.    
۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸۴.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۳۰-۳۳۷.    
۶. نساء/سوره۴، آیه۱۳۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۵۸-۱۵۹.    
۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۱۶۶-۱۶۷.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۲۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۶۵۴.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۱۸۷.    
۱۲. نساء/سوره۴، آیه۱.    
۱۳. حج/سوره۲۲، آیه۱.    
۱۴. لقمان/سوره۳۱، آیه۳۳.    
۱۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۴، ص۲۱۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۶-۷.    
۱۷. نساء/سوره۴، آیه۹.    
۱۸. نساء/سوره۴، آیه۱۳۱.    
۱۹. نحل/سوره۱۶، آیه۲.    
۲۰. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۲، ص۳۰۸-۳۰۹.    
۲۱. بقره/سوره۲، آیه۱۹۷.    
۲۲. مائده/سوره۵، آیه۱۰۰.    
۲۳. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۶، ص۲۱۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۹۴-۹۵.    
۲۵. طلاق/سوره۶۵، آیه۱۰.    
۲۶. نساء/سوره۴، آیه۱۳۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۵۸-۱۵۹.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۰۸-۲۰۹.    
۲۹. زمر/سوره۳۹، آیه۱۰.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۰۰-۴۰۱.    
۳۱. زمر/سوره۳۹، آیه۱۰.    
۳۲. زمر/سوره۳۹، آیه۱۶.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۰۷.    
۳۴. بقره/سوره۲، آیه۴۷.    
۳۵. بقره/سوره۲، آیه۴۸.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۰۱.    
۳۷. اعراف/سوره۷، آیه۱۶۴.    
۳۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۸، ص۳۸۴-۳۸۵.    
۳۹. بقره/سوره۲، آیه۶۳.    
۴۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۲۹۲-۲۹۳.    
۴۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۷۱.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۴۳۷-۴۳۸.    
۴۳. آل عمران/سوره۳، آیه۴۵.    
۴۴. آل عمران/سوره۳، آیه۵۰.    
۴۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۱۷۸.    
۴۶. زخرف/سوره۴۳، آیه۶۳.    
۴۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۱۰۳-۱۰۵.    
۴۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۳، ص۳۱۶.    
۴۹. مریم/سوره۱۹، آیه۱۸.    
۵۰. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۴، ص۵۳.    
۵۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۳۴.    
۵۲. بقره/سوره۲، آیه۱۹۷.    
۵۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۵۵-۵۶.    
۵۴. مائده/سوره۵، آیه۱۱۲.    
۵۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۶، ص۳۲۴.    
۵۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۵، ص۱۲۸.    
۵۷. بقره/سوره۲، آیه۲۳۳.    
۵۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۸۹-۱۹۱.    
۵۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۱.    
۶۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۱۸۷-۱۸۸.    
۶۱. بقره/سوره۲، آیه۲۰۵.    
۶۲. بقره/سوره۲، آیه۲۰۶.    
۶۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۷۴-۷۶.    
۶۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۵.    
۶۵. احزاب/سوره۳۳، آیه۳۷.    
۶۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۳۱۹-۳۲۰.    
۶۷. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۶، ص۴۸۲-۴۸۳.    
۶۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۶۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۱.    
۷۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۹۵-۱۹۶.    
۷۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۵، ص۳۵۹.    
۷۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۶.    
۷۳. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۶، ص۱۷۱.    
۷۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۲۳۱.    
۷۵. صافات/سوره۳۷، آیه۱۲۳.    
۷۶. صافات/سوره۳۷، آیه۱۲۴.    
۷۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۱۴۰.    
۷۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۷، ص۲۴۰.    
۷۹. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۳۱.    
۸۰. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۳۲.    
۸۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۲۳۵-۲۳۶.    
۸۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۱.    
۸۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۲.    
۸۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۴.    
۸۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۰.    
۸۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۰۳-۳۰۴.    
۸۷. اعراف/سوره۷، آیه۶۵.    
۸۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۲۴-۲۲۷.    
۸۹. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۳۱.    
۹۰. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۳۲.    
۹۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۳.    
۹۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۴.    
۹۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۶.    
۹۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۳۱.    
۹۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۳۲.    
۹۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۵، ص۴۲۰-۴۲۱.    
۹۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۲۹۱.    
۹۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶۱.    
۹۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶۳.    
۱۰۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۱۶.    
۱۰۱. هود/سوره۱۱، آیه۷۸.    
۱۰۲. حجر/سوره۱۵، آیه۶۷ - ۶۹.    
۱۰۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۱۷۸-۱۸۲.    
۱۰۴. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۲۳.    
۱۰۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۵، ص۳۵-۳۷.    
۱۰۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰۶.    
۱۰۷. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰۸.    
۱۰۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۲۸۱.    
۱۰۹. نوح/سوره۷۱، آیه۱.    
۱۱۰. نوح/سوره۷۱، آیه۳.    
۱۱۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲۰، ص۴۰.    
۱۱۲. مائده/سوره۵، آیه۱۰۶.    
۱۱۳. مائده/سوره۵، آیه۱۰۸.    
۱۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۱۱۴-۱۱۹.    
۱۱۵. انعام/سوره۶، آیه۷۱.    
۱۱۶. انعام/سوره۶، آیه۷۲.    
۱۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۹۸.    
۱۱۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۷، ص۲۰۷-۲۰۸.    
۱۱۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۱.    
۱۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۱۸۷-۱۸۸.    
۱۲۱. نساء/سوره۴، آیه۱۳۱.    
۱۲۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۱۶۶.    
۱۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۵۸.    
۱۲۴. انعام/سوره۶، آیه۷۱.    
۱۲۵. انعام/سوره۶، آیه۷۲.    
۱۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۹۷-۲۹۸.    
۱۲۷. بقره/سوره۲، آیه۱۹۴.    
۱۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۴۳.    
۱۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۳۶۳-۳۶۴.    
۱۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۸۰.    
۱۳۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۵۱۷-۵۱۸.    
۱۳۲. بقره/سوره۲، آیه۲۲۳.    
۱۳۳. بقره/سوره۲، آیه۲۳۱.    
۱۳۴. بقره/سوره۲، آیه۲۳۳.    
۱۳۵. بقره/سوره۲، آیه۲۷۸.    
۱۳۶. بقره/سوره۲، آیه۲۸۱.    
۱۳۷. بقره/سوره۲، آیه۲۸۲.    
۱۳۸. آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۲.    
۱۳۹. آل عمران/سوره۳، آیه۱۱۸.    
۱۴۰. آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۳.    
۱۴۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۰.    
۱۴۲. آل عمران/سوره۳، آیه۱۷۹.    
۱۴۳. آل عمران/سوره۳، آیه۲۰۰.    
۱۴۴. مائده/سوره۵، آیه۲.    
۱۴۵. مائده/سوره۵، آیه۷.    
۱۴۶. مائده/سوره۵، آیه۱۱.    
۱۴۷. مائده/سوره۵، آیه۳۵.    
۱۴۸. مائده/سوره۵، آیه۷.    
۱۴۹. مائده/سوره۵، آیه۸۷.    
۱۵۰. مائده/سوره۵، آیه۸۸.    
۱۵۱. مائده/سوره۵، آیه۹۳.    
۱۵۲. مائده/سوره۵، آیه۹۵.    
۱۵۳. مائده/سوره۵، آیه۹۶.    
۱۵۴. مائده/سوره۵، آیه۱۰۶.    
۱۵۵. مائده/سوره۵، آیه۱۰۸.    
۱۵۶. مائده/سوره۵، آیه۱۱۲.    
۱۵۷. انفال/سوره۸، آیه۱.    
۱۵۸. انفال/سوره۸، آیه۲۴.    
۱۵۹. انفال/سوره۸، آیه۲۵.    
۱۶۰. انفال/سوره۸، آیه۲۹.    
۱۶۱. انفال/سوره۸، آیه۶۹.    
۱۶۲. توبه/سوره۹، آیه۱۱۹.    
۱۶۳. احزاب/سوره۳۳، آیه۷۰.    
۱۶۴. زمر/سوره۳۹، آیه۱۰.    
۱۶۵. حجرات/سوره۴۹، آیه۱.    
۱۶۶. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۰.    
۱۶۷. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.    
۱۶۸. حدید/سوره۵۷، آیه۲۸.    
۱۶۹. مجادله/سوره۵۸، آیه۹.    
۱۷۰. حشر/سوره۵۹، آیه۱۸.    
۱۷۱. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۱۱.    
۱۷۲. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۴.    
۱۷۳. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.    
۱۷۴. طلاق/سوره۶۵، آیه۱۰.    
۱۷۵. تحریم/سوره۶۶، آیه۶.    
۱۷۶. تحریم/سوره۶۶، آیه۶.    
۱۷۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۲۹۳-۲۹۴.    
۱۷۸. احزاب/سوره۳۳، آیه۳۲.    
۱۷۹. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۶، ص۴۶۰-۴۶۱.    
۱۸۰. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۳.    
۱۸۱. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۵.    
۱۸۲. بقره/سوره۲، آیه۱۰۳.    
۱۸۳. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱، ص۳۵۶.    
۱۸۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۳۵.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۳۷۷، برگرفته از مقاله «دعوت‌شدگان متقین».    


رده‌های این صفحه : تقوا | دعوت | موضوعات قرآنی




جعبه ابزار