• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی‌ (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کتاب «دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی»، حاوی دروسی است در علم شریف هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی که حضرت استاد حسن زاده آملی ، آنها را در روزهای پنج شنبه و جمعه دوران تحصیلی حوزه مقدسه قم، برای عده‌ای از طلاب و محصلین علوم دینی، تدریس نموده است. کتاب، به زبان فارسی است.



کتاب، در دو جلد تنظیم شده است؛ جلد اول، مشتمل بر یک دیباچه و شصت و پنج درس و جلد دوم، حاوی چهل و پنج درس می‌باشد.
[۱] دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی‌، حسن زاده آملی، ج۱، ص۷-۴۴۳.
[۲] دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی‌، حسن زاده آملی، ج۲، ص۵-۸۰۰.



علم هیئت که از آن با نام‌های دیگر چون اختر شناسی ، علم الفلک و مجسطی و... نیز یاد می‌شود، یک بخش از چهار بخش علم ریاضی ( حساب ، هندسه ، موسیقی و هیئت ) است و از حالات اجرام بسیطه علوی و سفلی و اشکال و اوضاع آنها و ابعاد بین آنها و حرکات افلاک و کواکب و مقادیر آنها بحث می‌کند.
علم یاد شده گر چه مدتی است رونق خود را در حوزه‌های علوم دینی از دست داده، ولی در سابق همیشه یکی از علوم رایج و رسمی حوزه‌ها بوده است و کتاب‌هایی به عنوان کتب درسی، در سه سطح بدایات و متوسطات و نهایات، در این فن تدریس می‌شدند که اهم آنها عبارتند از:
۱. تشریح الافلاک شیخ بهایی ؛ ۲. فارسی هیئت قوشچی؛ ۳. شرح چغمینی قاضی زاده رومی ؛ ۴. اصول اقلیدس ؛ ۵. شرح علامه خفری بر تذکرة؛ ۶. زیج بهادری ؛ ۷. مجسطی و... به هر حال، اخیرا، حضرت استاد حسن زاده دام ظله که عینیت جامعیت حوزه‌های اصیل اسلامی است، دست به ابتکاری نو زد و در تدریس هیئت، روشی بسیار پسندیده و نوین با ترتیب و نظمی خاص پی ریزی نمود که اگر طالب این فن شریف، طبق آن پیش برود و حضرت استاد نیز بر ادامه اش توفیق یابد، پس از گذراندن آن، بر همه کتاب‌های مزبور مسلط و از آنها بی نیاز می‌گردد، چرا که معظم له، در این روش در عین حالی که ترتیب منطقی مطالب را حفظ کرده، از همه کتاب‌های یاد شده، بر حسب اقتضای مقام و تناسب موضوعات استفاده می‌نماید.
باری، جناب ایشان، از مهر ماه ۱۳۶۵، روزهای پنج شنبه و جمعه و دیگر ایام تعطیلی و استراحت خود را به تدریس هیئت با همان روشی که بدان اشاره شد، اختصاص داد؛ بدین صورت که جزوه‌های درس پیشاپیش توسط ایشان نگاشته می‌شد و سپس در میان محصلین حاضر در جلسه توزیع و تدریس می‌گردید، تا اینکه بالاخره جزوه‌های یاد شده که حاوی صد و یازده (صد و ده) درس است، به صورت مطلوبی در دو مجلد توسط مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم ، در زمستان ۱۳۷۱، طبع و نشر شد.

۲.۱ - دیباچه کتاب

استاد، خود، در دیباچه کتاب چنین می‌نگارد:
«این کتاب مستطاب، دروسی در دانش گران قدر هیئت و دیگر رشته‌های ارزش مند ریاضی است که هر دانشمند دینی را بدان نیاز است، زیرا که بیان گر آیات و روایات وقت و قبله و هلال است و دستور استوار خط سمت قبله و اعتدال و زوال. علاوه اینکه حاوی معارفی است که ینابیع آب حیاتند و حایز مطالبی که مصابیح فرا راه وادی ظلمات . تدریس آن در جمع پریشانی به روزهای پنج شنبه و جمعه سال تحصیلی حوزه علمیه قم اختصاص یافت، چنان که تصنیف آن نیز هم زمان تدریس در پنج شنبه بیستم محرم ۱۴۰۷ ق ۱۳۶۵، ۷، ۳ ش، آغاز گردید. امید است که به تایید و توفیق الهی بدان شیوه شایسته و روش بایسته که خواسته نگارنده است، انجام یابد بارخدایا این چنین باد».


۱. دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی‌، حسن زاده آملی، ج۱، ص۷-۴۴۳.
۲. دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی‌، حسن زاده آملی، ج۲، ص۵-۸۰۰.



نرم افزار مجموعه آثار علامه حسن‌زاده آملی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.



جعبه ابزار