• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دائمه مطلقه با دائمه مطلقه در شکل دوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دائمه مطلقه با دائمه مطلقه در شکل دوم یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم است.



«قیاس مختلط» قیاسی است که صغرا و کبرای آن از قضایای موجهه ترکیب یافته باشد. یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم عبارت است از: اختلاط قضیه دائمه مطلقه (صغرا) با دائمه مطلقه (کبرا).
[۲] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.



بعضی از منطق‌دانان شیوه‌های استخراج نتایج قضایای موجهه شکل دوم را در چهار قاعده منضبط کرده‌اند:
۱. قاعده اول: اگر یکی از دو مقدمه قیاس، ضروریه یا دائمه باشد نتیجه، دائمه مطلقه خواهد بود.
۲. قاعده دوم: هر گاه هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد اگر صغرا به قید «لاضرورت» و «لادوام» مقیّد نباشد عین جهتی که در صغرا موجود است به نتیجه نقل می‌شود.
۳. قاعده سوم: اگر هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد و صغرا مرکب، یعنی مقیّد به «لادوام» یا «لاضرورت» باشد، قید، اسقاط و بقیه جهت از صغرا به نتیجه منتقل می‌شود.
۴. قاعده چهارم: اگر هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد و صغرا دارای هر گونه ضرورت غیر دائمه، یعنی ضرورت وصفیه یا وقتیه باشد، ضرورت، اسقاط و نتیجه به بقیه آن جهت موجَّه می‌شود.
بنابراین نتیجه حاصل از اختلاط قضیه دائمه مطلقه با دائمه مطلقه، طبق قاعده اول، دائمه مطلقه خواهد بود؛ مثال: زمین، دائماً متحرک است و دائماً هیچ متحرکی موجود مجرد نیست؛ پس دائماً زمین موجود مجرد نیست.
[۵] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۲۲۳-۲۳۶.    
۲. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
۳. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۴۵۲-۴۵۳.    
۴. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۱۸-۱۲۱.    
۵. قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با دائمه مطلقه در شکل دوم»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۹.    



جعبه ابزار