• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خلو (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




خُلُوّ (به ضم خاء و لام و تشدید واو) از واژگان قرآن کریم به معنای خالی شدن است. مشتقات خلو که در آیات قرآن آمده عبارتند از: تَخلیه به معنای ترک کردن و تَخَلّی (به فتح تاء و خاء) به معنای خالی شدن‌ است. همچنین منظور از ایّام خالیه، روزهای گذشته‌ می‌باشد.



خُلُوّ: خَلَاء و خُلُوّ به معنى خالى شدن است. ايضا خلوّ به معنى گذشتن زمان به كار می‌رود. راغب می‌گويد: خلوّ در زمان و مكان هر دو استعمال می‌شود ليكن چون از خالى شدن زمان، گذشتن آن به نظر آمده لذا اهل لغت «خَلَا الزَّمَانُ» را: زمان گذشت معنى كرده‌اند. استعمالات قرآن مجيد همه از اين قبيل است. مثل‌ (وَ اِنْ مِنْ اُمَّةٍ اِلَّا خَلا فِیها نَذِیرٌ) «هیچ امّتی نیست مگر آنکه در آن انذارکننده‌ای گذشته است.»


(تِلْکَ اُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ‌) (آنها امّتى بودند كه درگذشتند.)
(وَ ما مُحَمَّدٌ اِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ‌ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ‌) (محمّد فقط فرستاده خداست؛ و پيش از او، فرستادگان ديگرى نيز بودند.)
(سُنَّةَ اللَّهِ فِی الَّذِینَ‌ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ‌) (اين سنّت الهى در مورد كسانى كه پيش از اين بوده‌اند نيز جارى بوده است.)
(وَ اِذا خَلَوْا اِلی‌ شَیاطِینِهِمْ قالُوا اِنَّا مَعَکُمْ‌) خلوت را از آن جهت خلوت گویند که از اغیار خالی است. «خَلَا اِلَیْهِ» یعنی در خلوت به او رسید. علی هذا معنی آیه چنین می‌شود: «و چون در خلوت به شیاطین خود رسیدند می‌گویند ما با شمائیم.»
(وَ اِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَیْکُمُ الْاَنامِلَ مِنَ الْغَیْظِ) «و چون خلوت کنند سر انگشتان را از خشم بر شما به دندان گزند.»
(اقْتُلُوا یُوسُفَ اَوِ اطْرَحُوهُ اَرْضاً یَخْلُ‌ لَکُمْ وَجْهُ اَبِیکُمْ) «یوسف را بکشید و یا به زمین نا معلومی بیاندازید تا توجّه پدرتان برای شما خالی از حبّ یوسف و خالص باشد.»
(وَ اِنْ مِنْ اُمَّةٍ اِلَّا خَلا فِیها نَذِیرٌ) «هیچ امّتی نیست مگر آن‌که در آن انذارکننده‌ای گذشته است.» این آیه روشن می‌کند که هیچ امّتی از امّت‌ها بدون پیغمبر نبوده و در تمام آنها پیامبرانی از جانب خدا آمده‌اند.
توضیح آنکه: چون در امّتی پیامبری از جانب خدا مبعوث شود بعد از گذشتن او دینش در اثر مرور زمان آلوده به شرک و کفر و بت‌پرستی می‌شود لذا گفته‌اند ریشه شرک و بت‌پرستی‌ها توحید است و هر جا که آن دو بوده باشد باید پی برد که ابتدا پیامبری بوده است در تاریخ امریکا دیده‌ام: کاشفین آن چون وارد مملکت «پرو» شدند در آنجا معبد آفتاب یافتند. حتی مردم آنجا می‌گفتند: این تازه واردها پسران آفتاب‌اند. باید از این دریافت که در آنجا نیز پیامبرانی وجود داشته است.
به طور کلّی با دقت در این آیه و تحقیق در تاریخ امّت‌ها می‌توان به وجود پیامبران در آنها پی برد و عموم موهبت الهی را در آنها کشف کرد. گر چه در ممالک غرب پیغمبری سراغ نداریم و تمام پیامبران امثال نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، محمد (صلوات‌الله‌علیهم) از اهل شرق‌اند ولی اگر در سابقه آن‌ها دقّت شود حتما پیامبرانی در میان آنها بوده است. قرآن می‌فرماید: «بعضی از پیامبران را بر تو حکایت کردیم و برخی را حکایت ننمودیم‌.» (مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْکَ)

۲.۱ - تخلیه

تخلیه به معنای ترک کردن است. گوئی در ترک کردن، شخص از ترک شده خالی و کنار می‌شود. راغب اصل آن را ترک کردن در جای خالی گفته است‌.
(فَاِنْ تابُوا وَ اَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ) (ولى اگر توبه كنند، و نماز را برپا دارند، و زکات را بپردازند، آنها را رها سازيد.)

۲.۲ - تخلّی

تخلّی به معنای خالی شدن‌ است.
(وَ اَلْقَتْ ما فِیها وَ تَخَلَّتْ‌) (و آنچه در درون دارد بيرون افكند و خالى شود.)

۲.۳ - ایّام خالیه

ایّام خالیه به معنای روزهای گذشته‌ است.
(کُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِیئاً بِما اَسْلَفْتُمْ فِی الْاَیَّامِ‌ الْخالِیَةِ) (بخوريد و بياشاميد گوارا باد بر شما، اينها در برابر اعمالى است كه در ايام گذشته انجام داديد!)


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۲۹۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۹۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۲۹.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۱۰۰.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۹۷.    
۶. فاطر/سوره۳۵، آیه۲۴.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۷.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۱.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۱۴۱.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۱.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۳۱۴.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۴۷۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۱.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۸۸.    
۱۷. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۴۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۸.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۷.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۵۵.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۵۰.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۲۷۹.    
۲۳. احزاب/سوره۳۳، آیه۳۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲۳.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۴۰.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۱۱.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۸۱.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۱۷۹.    
۲۹. بقره/سوره۲، آیه۱۴.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۵۵.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۸۷.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۴۰.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۷۷.    
۳۴. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۱۹.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۳، ص۳۸۷.    
۳۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۳، ص۶۰۰.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۲۱.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۲۲۲.    
۳۹. یوسف/سوره۱۲، آیه۹.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۹۴.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۱۲۷.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۲۴.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۶۸.    
۴۴. فاطر/سوره۳۵، آیه۲۴.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۷.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۱.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۴.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۲۵.    
۴۹. غافر/سوره۴۰، آیه۷۸.    
۵۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۵۳.    
۵۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۳۴.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۸۳۰.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۳۰۷.    
۵۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۹۸.    
۵۵. توبه/سوره۹، آیه۵.    
۵۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۸۷.    
۵۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۱۵۳.    
۵۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۲۰۳.    
۵۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۲.    
۶۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۰.    
۶۱. انشقاق/سوره۸۴، آیه۴.    
۶۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸۹.    
۶۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۴۲.    
۶۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۰۰.    
۶۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۹.    
۶۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۹۴.    
۶۷. حاقه/سوره۶۹، آیه۲۴.    
۶۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۷.    
۶۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۴۰۰.    
۷۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۶۷.    
۷۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۲۱.    
۷۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۲۷۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خلو»، ج۲، ص۲۹۷.    






جعبه ابزار