• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خفق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




خَفَق (به فتح خاء و فاء) و خُفُوق (به ضم خاء و فاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای غائب شدن و خَفَقان (بر وزن رمضان) به معنی اضطراب است. این واژه دو بار در نهج البلاغه آمده است.



خَفَق و خُفُوق به معنای غائب شدن آمده است. «خفق النجم خفوقا: غاب» خَفَقان (بر وزن رمضان) به معنی اضطراب آید.


امام علی (علیه‌السلام) فرموده «الْحَمْدُ للهِ كُلَّمَا وَقَبَ لَيْلٌ وَغَسَقَ، وَالْحَمْدُ للهِ كُلَّمَا لاَحَ نَجْمٌ وَخَفَقَ» «سپاس خدا را هر وقت که شبی وارد بشود و تاریکی‌اش شدت گیرد، سپاس خدا را هر وقت که ستاره‌ای ظاهر شود و غروب نماید.» (شرح‌های خطبه: )
در مذمّت مردم فرموده: «وُقِرَ سَمْعٌ لَمْ يَفْقَهِ الوَاعِيَةَ، كَيْفَ يُرَاعِي النَّبْأَةَ مَنْ أَصَمَّتْهُ الصَّيْحَةُ؟ رُبِطَ جَنَانٌ لَمْ يُفَارِقْهُ الخَفَقَانُ.» «کر شود گوشی که فریاد (موعظه‌ها) را نشنود، چطور می‌شنود و مراعات می‌کند صدای خفی را آنکه صیحه او را کر کرده است. (چطور مواعظ مرا گوش می‌کند کسیکه مواعظ قرآن و خدا او را کر کرده و آنها را نمی‌شنود) ثابت و استوار باد قلبی که خفقان و اضطراب خوف خدا از آن دور نمی‌شود.» (شرح‌های خطبه: ) محمد عبده گوید: واعیة و صیحه عبارت از مواعظ، «نباة» صدای خفی ظاهرا مراد مواعظ آن حضرت و «الصیحة» زواجر خدا و رسول است، خفقان از خوف خداست.


واژه خَفَق دو بار در نهج آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۱۵۵.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۰۸، خطبه ۴۸.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۹۳، خطبه ۴۸.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۸۷، خطبه ۴۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۰۹، خطبه ۴۸.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۶۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۶۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۵۳۵.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۲۶۹.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۰۰.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹، خطبه ۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۴، خطبه ۴.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱، خطبه ۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه ۴.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۱۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۲۶.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۰۹.    
۲۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۳، خطبه ۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خفق»، ج۱، ص۳۵۵.    






جعبه ابزار