خاصه مطلقه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خاصه مطلقه یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای
خاصه غیر عارض بر ماهیتی جز
ماهیت معروضش است.
خاصه به اعتبار مقایسه و عدم آن (
نسبیت و اطلاق) بر دو قسم است: خاصه مطلقه و خاصه نسبیه یا اضافیه.
۱. خاصه مطلقه عبارت است از: هر عرضی خاص که به طور اطلاق از مختصات ماهیتی خاص باشد به این معنا که بر هیچ ماهیت دیگری عارض نباشد؛ مانند کاتب و ضاحک برای
انسان.
۲. خاصه نسبیه یا اضافیه عبارت است از: هر عرضی خاص که در مقایسه با بعضی از ماهیات، از مختصات موضوع مفروض باشد، هر چند در مقایسه با بعضی دیگر از ماهیات از مختصات موضوعش نباشد، بلکه بر آنها نیز عارض باشد. این خاصه را «خاصه اضافیه» یا «خاصه عرفیه اضافیه» نیز خوانند؛ مانند «دو پا بودن» برای انسان که نسبت به گاو، خر و اسب از مختصات انسان است، ولی نسبت به میمون و انواع طیور از مختصات آن نیست، بلکه از مشترکات است. خاصه‌ای که در
منطق اعتبار دارد و از اقسام
کلیات خمس محسوب می‌شود خاصه مطلقه است، نه اضافیه.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «خاصه مطلقه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۷.
