حکم صدا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قدرت بیان و سخن گفتن، و شنیدن اصوات مختلف یکی از
نعمات الهی به
انسان است.
عدم جواز بلندتر کردن صدای خود از صدای
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وصدا زدن ایشان با
لحن بی ادبانه:
• «یـایها الذین ءامنوا لا ترفعوا اصوتکم فوق صوت النبی ولا تجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض ان تحبط اعمــلکم وانتم لا تشعرون
اى كسانى كه
ایمان آورده‌اید، (براى رعایت
ادب و مقام پیامبر) صداى خود را (هنگام صحبت) بلندتر از صداى پیامبر نكنید، و با او بلند سخن نگویید همانند آنكه با یكدیگر بلند سخن مى‌گویید، مبادا عمل‌هایتان
حبط و تباه گردد و خود ندانید (
ثواب همان
تکلم كه اگر جهرى نبود ثواب داشت، یا ثواب سایر عمل‌هایتان نیز باطل شود، زیرا
ایذاء پیامبر از مبطلات پاداش اعمال است).»
شایسته بودن آهسته سخن گفتن:
• «... واغضض من صوتک ان انکر الاصوت لصوت الحمیر
و در رفتن و رفتار خود میانه‌رو باش، و از صداى خود بكاه، كه بدترین صداها صداى خران است.»
مطلوب بودن گفتن
اذان، با صدای بلند و رسا:
• «واذا نادیتم الی الصلوة اتخذوها هزوا ولعبـا ذلک بانهم قوم لا یعقلون
و چون (با نداى اذان مردم را) به سوى
نماز بخوانید آن را به
مسخره و بازى مى‌گیرند.»مقصود از «نادیتم الی الصلاة» اذان است.
• «یـایها الذین ءامنوا اذا نودی للصلوة من یوم الجمعة..
اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، هنگامى كه براى نماز در
روز جمعه ندا درداده شد پس به سوى یاد خدا (اقامه نماز جمعه) بشتابید و
داد و ستد را رها كنید كه این براى شما بهتر است اگر بدانید.»
لزوم رعایت
اعتدال در صدا، هنگام نماز و
دعا و نیایش به درگاه خدا:
• «واذکر ربک فی نفسک تضرعـا وخیفة ودون الجهر من القول بالغدو والاصال..
و پروردگارت را در
دل خویش به حال زارى و
ترس و به گفتارى آرام نه بلند، در صبحگاهان و شامگاهان یاد كن و از غافلان مباش.»
• «... ولا تجهر بصلاتک ولا تخافت بها وابتغ بین ذلک سبیلا
بگو:
اللَّه را بخوانید یا رحمان را بخوانید (اسمى را كه بر
ذات واجب یگانه واجد همه كمالات وضع شده، یا اسمى را كه به لحاظ صفات او وضع شده) هر یك را بخوانید (اشاره بر یك ذات پاك است) زیرا براى او بهترین نام‌هاست (كه برخى
دلالت بر ذات و برخى بر
صفات ذات و برخى بر
صفات فعل دارد) و نمازهایت را خیلى بلند مخوان (كه فریاد گفته شود) و خیلى هم آهسته مخوان (كه خود نیز نشنوى) و میان این دو راهى بطلب (كه
نمازهای جهریه و
اخفاتیه هر دو با اختلاف پیدا بودن جوهره صوت و پیدا نبودن آن در آن راه باشد، و یا آنكه همه نمازها را بلند مخوان و همه را آهسته مخوان، بلكه راهى میان این دو بجوى كه برخى را به جهر و برخى را به اخفات بخوان).»
لزوم گوش دادن به صدای قرائت قرآن:
• «واذا قرئ القرءان فاستمعوا له وانصتوا لعلکم ترحمون
و چون قرآن خوانده شود بدان گوش فرا دهید و خاموش باشید، باشد كه مشمول
رحمت شوید.»
• «ان الذین ینادونک من وراء الحجرت اکثرهم لایعقلون
مسلّما كسانى كه تو را از پشت اتاق‌هایت صدا مى‌زنند بیشتر آنها نمى‌فهمند (كه
حرمت تو را نگاه نمى‌دارند).»
لزوم رعایت اعتدال و موازین
شرع در صدا، از سوی زنان، هنگام گفتگو با
نامحرم:
• «یـنساء النبی... فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض وقلن قولا معروفـا
اى همسران پیامبر، شما اگر
تقوا پیشه كنید مانند دیگر زنان (عادى) نیستید، پس با گفتارتان ناز و
عشوه مریزید تا كسى كه در دل او مرض (
فسق و
فجور) است (در شما) طمع ورزد، و گفتارى نیكو (و دور از تحریك و ریبه) بگویید.»
شایسته نبودن عطسه زدن با صدای بلند:
• «... واغضض من صوتک ان انکر الاصوت لصوت الحمیر
و در رفتن و رفتار خود میانه‌رو باش، و از صداى خود بكاه، كه بدترین صداها صداى خران است.» از
امام صادق (علیه‌السّلام) درباره «ان انکر الاصوات» نقل شده است: بدترین صداها عطسه بلند و زشت است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم صدا».
