• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حکم تأسیسی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حکم تأسیسى یا همان حکم ابتدایى حکم اختراعى شارع مقدس است. بیشتر معاملات و عقود رایج در میان مردم، بلکه آن دسته حقوقى که مردم نسبت به یکدیگر دارند و قوام زندگى‌ اجتماعى بر آنها است، مانند زوجیت و ملکیت، از امور تأسیسى به شمار نمى‌آیند؛ بر خلاف عبادات که شارع مقدس آنها را ابداع و اختراع کرده است؛ از این رو، همۀ عبادات تأسیسى‌اند.



حکم تأسیسى در برابر حکم امضایی حکمى را گویند که شارع مقدس آن را براى نخستین بار، بدون هیچ پیشینه‌اى نزد عرف و عقلا اختراع و تشریع کرده است، مانند بسیارى از احکام پنج گانۀ تکلیفى همچون نماز، روزه و ارث و نیز احکام کیفرى، همچون قطع انگشتان دست دزد.
بیشتر معاملات و عقود رایج در میان مردم، بلکه آن دسته حقوقى که مردم نسبت به یکدیگر دارند و قوام زندگى‌ اجتماعى بر آنها است، مانند زوجیت و ملکیت، از امور تأسیسى به شمار نمى‌آیند؛ بر خلاف عبادات که شارع مقدس آنها را ابداع و اختراع کرده است؛ از این رو، همۀ عبادات تأسیسى‌اند.


تمایز حکم تأسیسى از حکم امضایی به این است که در حکم تأسیسى، شرایط، قلمرو و مفاد حکم، مستخرج از ادلۀ شرعى است؛ در حالى که در حکم امضایی با رجوع به عرف و سیره عقلا و نحوۀ اجراى حکم توسط آنان در زمان امضاى آن، مى‌توان به مفاد و شرایط حکم دست یافت.
[۲] الشروط او الالتزامات التبعیة فى العقود ج۱ ص۹۸ و۹۹



۱. فوائد الاصول ج۴ ص۳۸۶    
۲. الشروط او الالتزامات التبعیة فى العقود ج۱ ص۹۸ و۹۹



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام جلد۳ صفحه۳۵۴-۳۵۵.    


رده‌های این صفحه : اقسام حکم شرعی | فقه




جعبه ابزار