حزم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَزْم (به فتح حاء و سکون زاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای احتیاط است که
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ی نتیجه کوتاهی و ثمره دوراندیشی و تفکر و دوراندیشی، راه پیروزی از این واژه استفاده نموده است.
حَزْم
به معنای احتیاط است. چنان‌که گفته می‌شود: «حزم حزما: ضبط امره.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص کوتاهی و ثمره دوراندیشی فرموده است:
«ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ، وَثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلاَمَةُ»؛
«ثمره تفریط و کوتاهی پشیمانی است و ثمره دوراندیشی سلامت.
»
• امام (علیه‌السلام) درباره‌ی دوراندیشی و تفکر، راه پیروزی فرموده‌اند:
«الظَّفَرُ بالْحَزْمِ، وَالْحَزْمُ بِاِجَالَةِ الرَّاْیِ، وَالرَّاْیُ بِتَحْصِینِ الاَْسْرَارِ»؛
(پیروزی در احتیاط است، احتیاط با جولان فکر و رای است، فایده رای در پنهان داشتن اسرار می‌باشد.)
این واژه هفت بار در «
نهج البلاغه» آمده است؛ مانند:
• آن حضرت (علیه‌السلام) در مورد ویژگی‌های فرمانده شایسته فرموده است:
«فَإِنّهُ مِمَّنْ لاَ يُخَافُ وَهْنُهُ، وَلاَ سَقْطَتُهُ، وَلاَ بُطْؤُهُ عَمَّا الاْسْرَاعُ إِلَيْهِ أَحْزَمُ، وَلاَ إِسْرَاعُهُ إِلَى مَا الْبُطءُ عَنْهُ أَمْثَلُ.»• امام (علیه‌السلام) درباره رعايت اصل هوشيارى می‌فرماید:
«فَإِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّمَا قَارَبَ لِيَتَغَفَّل، فَخُذْ بِالْحَزْمِ، وَاتَّهِمْ فِي ذلِكَ حُسْنَ الظَّنِّ.»
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حزم»، ص۲۷۰.
